Een langverwacht rapport van Mario Draghi, oud-voorzitter van de Europese Centrale Bank (ECB), liegt er niet om. Om de economische achteruitgang van de Europese Unie een halt toe te roepen en de concurrentie aan te kunnen gaan, moet de Europese Commissie 800 miljard euro per jaar investeren. Draghi ziet een hele waslijst aan pijnpunten.
In het nieuws: 800 miljard euro per jaar is heel wat, maar Mario Draghi vindt het dan ook broodnodig.
- Het lijvige rapport van Draghi telt 400 bladzijden, vol met aanbevelingen om de Europese economie terug op de rails te krijgen. De bedoeling is dat de EU zich uit de put van verminderde productiviteit en minimale groei kan halen. De “existentiële uitdaging”, aldus Draghi, is om de Verenigde Staten en China weer bij te benen.
- En daar is 800 miljard euro per jaar voor nodig. Een haast onmogelijke opdracht voor de nieuwe Commissie-von der Leyen, want het zou moeten zeggen dat elk land serieus bij moet dragen. En niet alle 27 lidstaten zien dat zitten.
- De twee grootste landen, Frankrijk en Duitsland, zitten allebei met problemen. Frankrijk heeft een torenhoge staatsschuld en twee politieke blokken die tegenover elkaar staan als het gaat over de methodes om het op te lossen. Duitsland ziet zijn economische groei slabakken en zet zich af tegen de wat protectionistische plannen van Frans president Emmanuel Macron. In tegenstelling tot Macron hoopt Duits bondskanselier Olaf Scholz om de import van Chinese EV’s zoveel mogelijk te behouden.
- Volgens Draghi is er geen andere optie. “We moeten de illusie dat we een consensus kunnen behouden, afwerpen”, laat hij weten. “We zijn het punt gepasseerd dat als we geen actie ondernemen, we zullen moeten inboeten op onze welvaart, ons klimaat of onze vrijheid.”
Europese samenwerking
De details: Om welke veranderingen gaat het Draghi exact?
- Draghi ziet een innovatiekloof ontstaan. In de afgelopen 50 jaar kende Europa geen enkel nieuw bedrijf meer met een marktwaarde van meer dan 100 miljard euro, weet De Tijd. Ter vergelijking: de Verenigde Staten kunnen uitpakken met 6 van die bedrijven in de afgelopen 50 jaar.
- Een groot speerpunt van het rapport is meer Europese samenwerking. Zo vraagt Draghi om een gezamenlijk Europees plan om de koolstofuitstoot te verminderen. Bovendien moet er een aanpakkomen om de concurrentiekracht te verhogen. Veiligheid is een derde belangrijke pijler, waarbij Draghi vooropstelt dat de EU minder afhankelijk moet worden van andere regio’s en buitenlanden voor allerlei producten. Ook daar wil hij een “gezamenlijk economisch buitenlands beleid” voor hebben. Dat geldt evenzeer voor Defensie, waar er ook meer samenwerking bij nodig is, vindt Mario Draghi.
- De kost wat daar aan vasthangt, is gigantisch. Het is meer dan twee keer zoveel als het Marshallplan, wat de kost van de wederopbouw na de Tweede Wereldoorlog berekende.
Meer bijdragen van lidstaten of Europese belasting?
Om te volgen: Het is nu aan Commissievoorzitter Ursula von der Leyen om concrete voorstellen te doen.
- Ook von der Leyen lijkt zich bewust te zijn van de hoogdringendheid van Draghi’s rapport. Ze heeft al een mogelijk plan van aanpak klaar. “We kunnen dit realiseren via meer nationale bijdragen aan de begroting of nieuwe eigen middelen”, liet ze verstaan nadat Mario Draghi zijn tekst had voorgesteld.
- De grote vraag is alleen wat de lidstaten denken van dit voorstel. Zoals gezegd zijn er heel wat landen die zelf schulden weg te werken hebben of die hun begroting in evenwicht willen houden. De zogenoemde ‘zuinige landen’ willen hun bijdrages maar beperkt houden tot 1 procent van het bruto binnenlands product. Door het tijdelijke Coronaherstelplan steeg dit naar 2 procent. Draghi berekende echter een extra inspanning van 4,4 tot 4,7 procent van het bbp om zijn plan uit te voeren. Nog meer Europese bijdragen liggen bovendien ook politiek moeilijk voor Hongarije of Slowakije.
- ‘Nieuwe eigen middelen’, de tweede optie, lijkt te neigen naar een soort Europese belastingen. Daar stonden de lidstaten zo mogelijk nog minder om te springen.
- Ondertussen hebben alle EU-landen een kandidaat-Eurocommissaris voorgedragen. Voor België werd dat uiteindelijk ontslagnemend minister van Buitenlandse Zaken Hadja Lahbib (MR). De kandidaten moeten elk een hoorzitting ondergaan tegenover het Europees Parlement. Om te benadrukken hoe belangrijk von der Leyen het rapport vindt, zal ze elke kandidaat een opdracht meegeven als examen, wat voortvloeit uit de tekst van Mario Draghi.
