Rien ne va plus, tussen de socialisten en de liberalen, in de Vivaldi-coalitie. “Als de premier nu ook al zijn regeringspartners hun 1 mei niet meer gunt?”, zo maakte men bitter de eindbalans van een weekend vijandigheden tussen rood en blauw binnen de federale ploeg. Daarbij was het opvallend genoeg premier Alexander De Croo (Open Vld) zélf, die binnen de Vivaldi-tent de lont aan het kruitvat stak, met een 1 mei-optocht én speech in Blankenberge, waarin hij absoluut Conner Rousseau (Vooruit) van antwoord wilde dienen, maar ook PS en Ecolo op de kast joeg, met de oude eis om de werkloosheidsuitkering in de tijd te beperken. In Charleroi sloeg Paul Magnette (PS) een dag later rood aan: “Als je eerste minister bent, val je de coalitiepartners niet aan. Als je eerste minister bent, respecteer je het regeerakkoord”, fulmineerde die. De woede bij de socialisten over de houding van de premier blijft ondertussen groot: “Wil hij nog iets bereiken, of nog één jaar uitsluitend campagne voeren?”, zo vraagt men zich af over de pensioenen en de fiscale hervorming. Vanmorgen goot Georges-Louis Bouchez dan nog een scheut benzine op smeulend vuur: “De PS is geen serieuze partij meer, met hun holle frasen”. “En met wie gaan de liberalen dan na de verkiezingen een coalitie maken? Juist ja, met ons”, zo reageert men laconiek bij de socialisten.

In het nieuws: Iedereen claimt 1 mei.

De details: Tegenwoordig komt werkelijk elke partij met een 1 mei-boodschap, enkel cd&v houdt zich nog in, tot Rerum Novarum. Maar die inflatie aan boodschappen over ‘arbeid’ zette tegelijk wel de federale coalitie helemaal in vuur en vlam.

De actie: premier De Croo gaat zélf in de aanval.

• Een opvallend ontspannen premier, zonder kostuum en das, maar in wit hemd met een zeebriesje in de haren in Blankenberge, komt opvallend genoeg de honneurs waarnemen, bij de traditionele 1 mei-optocht van de lokale liberale afdeling. Die komt op zondagavond samen, voor de 75ste editie van hun optocht.
• Zowel premier De Croo als zijn vicepremier Vincent Van Quickenborne (Open Vld) zijn afgezakt naar de badstad. Niet toevallig: De Croo komt er speechen. Een eerste minister vervelt er, meer dan één jaar voor de verkiezingen, tot heuse campagneleider:
  • “Ik weet dat sommigen zeggen: ‘1 mei is van de socialisten. Van de rooien. Blijf daaraf.’ Maar dat is niet juist. Tot spijt van wie het benijdt, is 1 mei ook een liberale traditie.”
  • “Wij zijn de partij van de werkenden. Dat betekent dat we er moeten voor zorgen dat mensen die werken altijd meer overhouden dan mensen die niet werken. Dit moet voor mij de prioriteit zijn van de fiscale hervorming.”
  • “Wie een leefloon heeft, krijgt een waslijst aan sociale tarieven: op energie, bij de dokter, voor de huur, de kinderopvang. You name it en er bestaat een stevige korting voor. De enige voorwaarde is dat je niet werkt. Al die tegemoetkomingen zijn één groot spinnenweb dat mensen gevangen houdt in het niet gaan werken. Dat is asociaal beleid.”
  • Ik hoor nu ook dat andere partijen vinden dat eindeloze werkloosheid niet langer kan, dus ik stel voor dat we dat de komende weken gaan meenemen aan de regeringstafel.”

De reactie: Paul Magnette (PS) mept keihard terug.

• De haat-liefde relatie tussen PS en Open Vld is er al langer eentje waar de liefde steeds meer ontbreekt. De tijd dat Magnette en De Croo ooit op de trappen van het Egmontpaleis stonden, bij de start van Vivaldi, elkaars lof stonden te zingen, en een “breuk met de vorige vechtregeringen zouden maken”, is lang voorbij.
• Integendeel: de ergernis over de manier waarop Open Vld het premierschap en de kern gebruiken om hun agenda te zetten, en de PS in het defensief te dringen, is huizenhoog aan de Keizerlaan, het PS-hoofdkwartier. Tel daarbij ook de vaak brutale manier waarop De Croo en Van Quickenborne in de cruciale begrotingsconclaven al zijn omgegaan met de PS-ministers. Al meermaals stelde Magnette publiek “dat de methode-De Croo niet deugt“: de PS is de “intimidaties en het geroep” meer dan beu.
• Sinds december vorig jaar is dat gevoel enkel maar crescendo gegaan: bij de PS leeft het idee heel sterk dat de premier zélf zwaar in de fout is gegaan over het ontslag van staatssecretaris Eva De Bleeker (Open Vld), om vervolgens een oorlog met hen te ontketenen over de pensioenen, om de aandacht af te leiden van zijn falen. Dat hun minister van pensioenen Karine Lalieux (PS) zwaar werd aangepakt, noopte Magnette ertoe plots over de kern te spreken als een “vrouwonvriendelijke werkplek”.
• In zaal Eden in Charleroi was er maandag plaats te kort, om alle PS-militanten binnen te laten. Magnette sprak er systematisch oorlogstaal en trok een ferme rode lijn over het beperken van de werkloosheid in de tijd, wat De Croo had opgeworpen:
  • “We zijn getuige van een groot offensief. De premier is er gisteren mee begonnen, door te zeggen dat het probleem de werklozen zijn. Dat is een leider van Vlaams-rechts waardig, niet een premier.”
  • “Een premier valt zijn partners niet aan, hij plaatst zich net boven het gewoel en verdedigt het algemeen belang, zet werknemers niet op tegen de werklozen, en respecteert het regeerakkoord!”
  • “Het beperken van de uitkeringen staat niet in dat regeerakkoord. Wij zullen er dus niet over discussiëren, punt aan de lijn. Nee, als we werk aantrekkelijk willen maken, moeten we de lonen verhogen en de operatie financieren door de rijksten te laten bijdragen.”
  • “Rechts en de intelligentsia vallen de zieken, de gehandicapten, de gepensioneerden en de werklozen aan… Wij socialisten hebben de pensioenen en de sociale uitkeringen verhoogd, en daar zijn we trots op. De grote strijd die er nu aankomt, is die van de fiscale rechtvaardigheid.”

En nog een schepje er bovenop: Georges-Louis Bouchez (MR) doet het licht uit.

• Ook dit weekend al riep de MR iedereen bijeen voor hun 1 mei-feest, in Tour & Taxis in Brussel. Daar pleitte Bouchez voor “minder belasten, om meer te verdienen“: de oude blauwe mantra dus van lastenverlagingen, op het feest van de arbeid.
• “Solidariteit verdedigen, is iets anders dan uitkeringen verdedigen. Als je solidariteit wil verdedigen, moet je de lasten laten zakken en al degenen verdedigen die de inspanning doen om ’s morgens op te staan en te gaan werken“, zo sneerde Bouchez.
• Maar het was vooral het moment voor Sophie Wilmès (MR). Zij maakte haar publieke wederoptreden, nadat ze ontslag nam uit de federale regering om voor haar zieke man te zorgen. Ruim een jaar later is Wilmès nog steeds de populairste politica in Franstalig België. Met een donkerblauwe speech gaf ze Bouchez ruggensteun, én kondigde ze aan volgend jaar de lijst te trekken in Brussel voor de Kamer.
• Dat wordt een interessante oefening, want ook huidig minister van Buitenlandse Zaken Hadja Lahbib (MR), die ondertussen erg populair is geworden, moet in principe op die lijst. En ook Open Vld hoopt tot een samenwerking, waarbij Alexia Bertrand (Open Vld, ex-MR) een plekje op een eenheidslijst MR-Open Vld moet krijgen. Maar gunt Wilmès dat de Vlaamse liberalen?
• Alsof de schermutselingen van de afgelopen dagen niet genoeg waren, ging Bouchez vanmorgen op LN24 nog eens fors door. Daarbij stelde hij de komende grote agendapunten van Vivaldi fors in vraag:
  • Hij brandde de slogan van “de rijken belasten”, die Magnette hanteerde, helemaal af: “Ik ben ook tegen oorlog en voor vrede. Water is nat en vuur is heet. Maar ik zou graag het bedrag horen, dat de socialisten willen gaan extra belasten.”
  • “Wij zijn al het land met de hoogste belastingen ter wereld. PS en Ecolo importeren slogans uit de VS, naar hier, naar het meest egalitaire en meest belaste land op de planeet.”
  • “Dat de PS eens kijkt naar hoe het gaat in China of Venezuela, de landen die de referentie zijn van hun nieuwe heraut, Raoul Hedebouw (PVDA). De PS is geen serieuze partij meer, met hun holle frasen.”
  • “Alles hangt met elkaar samen. De socialisten blokkeren de regering. Zolang er geen arbeidsmarkthervorming komt, komt er geen hervorming van de pensioenen of de fiscaliteit. De socialistische partij is de meester van het blokkeren geworden.”

De essentie: Vivaldi likt zo de wonden, en heeft nu tegelijk een week om het stof te doen neerdalen.

• Is het omdat de federale ploeg een week met vakantie is, dat het er zo hard aan toe ging, aan de vooravond van die vakantie? Feit is dat door het uiteenvallen van de paasvakantie in het Vlaams en Franstalig onderwijs, er plots weer een bizarre ‘vakantieperiode’ is aangebroken in de Wetstraat. Want de eerste week van die Franstalige vakantie, vanaf 1 mei dus, is het federale niveau nu weer in verlof. Geen Parlement, en het regeringswerk op een lager pitje. Een absurd politiek gevolg van het veranderen van de schoolkalender aan Franstalige kant.
• De rust zal tegelijk nodig zijn, om de gemoederen wat te bedaren. Want verschillende regeringsleden stonden afgelopen weekend met verwondering te kijken naar wat er allemaal verklaard werd, en hoe hard het ging.
• Zeker het feit dat Open Vld niet speechte via voorzitter Egbert Lachaert, maar De Croo zelf in de loopgraven stuurde, ging niet onopgemerkt. “Na 44 jaar ontdekt De Croo nu plots 1 mei. Maar zelf gaan speechen? En reageren op partijvoorzitters? Nu al?”, zo merkte een coalitiepartner op.
• Daarbij ook de opmerking dat de voorstellen van Rousseau, om werklozen te verplichten na twee jaar om een job op te nemen, vooral gericht waren aan het Vlaamse niveau. “Het was aan Jan Jambon (N-VA) om te antwoorden, en uit te leggen waarom de VDAB zo tam blijft. Daar lag de druk, niet bij De Croo en het federale, om te reageren.”
• Maar ook de timing van de premier, op meer dan 1 jaar van de verkiezingen, maakt meerdere sleutelfiguren ongerust. “Dit is het begin van het einde van de premier hé. Als je op die manier in conflict gaat, kan je geen consensus meer maken. Dan vervel je tot partijleider”, zo merkt een prominente Vivaldist op.
• “Wil hij dan geen fiscale hervorming meer? En ook geen enkele grote ingreep meer in de pensioenen? Door het op die manier te doen, raak je toch nergens“, was bij een vicepremier te horen.
• En vooral, bij de socialisten zelf maakt men een heel droge analyse. “Wil De Croo nog iets bereiken? Of wil hij een heel jaar campagne gaan voeren nu? Om daarna dan wat te doen, als liberalen? Een nieuwe regering te maken met… socialisten?”

Ook genoteerd: Nog een reeks voorstellen voor 1 mei, we geven ze u mee.

• Voor Vlaams Belang: geen nieuwigheid, dat de partij 1 mei viert, zij proberen al jaren dit ‘arbeidersfeest’ te claimen. Tom Van Grieken positioneerde zijn partij daarbij andermaal sociaaleconomisch erg links en focuste daarbij op de “werkende armen”, de laagste inkomens. “Het is onaanvaardbaar dat dat bestaat in een welvarend land als het onze. Hij wil vooral de lasten voor de laagste lonen naar beneden, zodat er netto 150 euro bijkomt.
• Een opvallend voorstel bij Groen: daar wil co-voorzitter Nadia Naji afspraken maken over “de maximale loonspanning”, het verschil tussen de hoogste en laagste lonen. De partij wil “exuberante verschillen” aanpakken tussen de topmanagers en laagste inkomens.
• PVDA had het over een nieuw pakket voorstellen om de rijken meer te belasten, via een miljonairstaks, “die enkel de superrijken zou raken” en die 8 miljard euro zou moeten opbrengen. Op zijn kostuum had hij aan de achterkant “tax the rich” genaaid, als slogan, tijdens z’n speech.
• En kijk, zowaar zelfs Jan Jambon (N-VA), de leider van de Vlaamse regering, kwam met een speech voor 1 mei. Hij kwam met een soort goed-nieuws-show, waarbij hij de “vele maatschappelijke uitdagingen” erkende, maar “Ik lees veel krantenartikelen met doemberichten, terwijl, als je specifiek naar Vlaanderen kijkt, zijn de cijfers vaak veel beter dan je zou vermoeden”.
• Daarbij wees hij erop dat het risico op armoede of sociale uitsluiting in Vlaanderen is gedaald van 15 tot 16 procent in 2010-2016 naar 11,2 procent vorig jaar. “Dit is twee tot drie keer lager dan in het Waals en Brussels Gewest en ook de helft lager dan gemiddeld in de EU.”

De kater: Een illegale raveparty verraste de ordediensten, die bakken kritiek moesten slikken.

• “Waar zat Annelies Verlinden (cd&v) dit weekend?” Ook binnen Vivaldi vanmorgen wat giftige commentaren van collega’s, over het optreden van de ordediensten en de betrokken beleidsmakers, met name de burgemeester van Sint-Truiden Ingrid Kempeneers (cd&v), minister van Binnenlandse Zaken Annelies Verlinden en de gouverneur van Limburg, Jos Lantmeeters, bij de aanpak van een illegaal festival dit weekend.
• Het trio werd ruw wakker, zaterdagochtend, toen bleek dat een hele groep ravers uit heel Europa, met name Frankrijk, Duitsland, Nederland en Tsjechië naar België was afgezakt, en daar het militair domein van Sint-Truiden had bestormd en een poort had opengebroken. In mum van tijd waren daar zware geluidsinstallaties en bijhorende podia opgetuigd in een oude loods van het leger, en pompten de beats door het landschap: buren tot 5 kilometer ver konden de slaap niet meer vatten.
• De communicatie van burgemeester Kempeneers was vervolgens op z’n minst ongelukkig: “We gaan het feest rustig laten uitdoven”. Want vervolgens verdwenen de 5.000 illegale festivalgangers niet, maar zwol hun aantal nog aan tot 15.000 op het piekmoment.
• De lokale politie kreeg de steun van het federale niveau en van Defensie, maar na grondige analyse besliste men niet in te grijpen. “Daarover waren alle adviseurs en specialisten binnen de ordediensten gelijkgezind: de soort festivalgangers, vaak gedrogeerd, én het terrein maakten hardhandig ingrijpen allerminst evident. We wilden een veldslag vermijden. Het zou onveilig geweest zijn om een kat-en-muisspel te spelen”, zo duidde Verlinden achteraf. Eerdere negatieve ervaring met het opbreken van een rave in Frankrijk was een verder argument voor de Belgische ordediensten.
• Daarbij merkte men op dat de ‘tipping point’ om in te grijpen eigenlijk al voorbij was, op het moment dat de ravers zich installeerden op het militair domein. “Maar men kan niet zomaar infiltreren vanuit de ordediensten in dat soort groepjes van organisatoren. Die praten wel online met elkaar, maar zonder gerechtelijk onderzoek is er enkel de bestuurlijke handhaving als reden om in te grijpen. En dat is wettelijk gewoon niet genoeg, om vooraf opsporing en infiltratie te gaan doen”, zo duidt een expert.
• Opvallend was dat in de loop van het weekend Vlaams minister van Omgeving Zuhal Demir (N-VA) zich kwam moeien: zij klaagde over enorme schade aan het milieu, door de ravers en de overlast voor de omwonenden. “Verstoring van de openbare orde, openlijk gebruik van drugs, het op stelten zetten van onze natuur,… Ik begrijp niet waarom men hier niet handhaaft? Er zijn te weinig manschappen, maar waar is minister Verlinden dan om federale hulp te bieden? Vorder voldoende ordehandhavers, vorder Defensie, schakel de stroomeenheden uit, sleep geparkeerde wagens weg, arresteer de dj’s en ontruim het terrein.”
• Die kritiek was opvallend, omdat partijgenoot Lantmeeters mee verantwoordelijk was voor de aanpak, samen met Verlinden en Kempeneers. Vanuit die hoek werd er ook fijntjes op gewezen dat Defensie “geen bevoegdheid voor ordehandhaving heeft”: militairen zouden er maar bitter weinig kunnen gaan doen hebben. “En alsof het zo makkelijk is van zomaar een stopcontact uit te trekken, in dat soort organisatie: politieaanpak is geen tekenfilm.”
• Laat het duidelijk zijn, de massale kritiek wordt in kringen rond Verlinden niet gesmaakt: “De beste stuurlui stonden duidelijk aan wal, gaande van politicologen tot economen en ministers van Omgeving. Maar alle experten en adviseurs waren tegelijk wél duidelijk: voorkom escalatie.” Dat hun minister wél naar de bekerfinale ging, terwijl het illegale festival aan de gang was, “was gewoon een hele lastige afweging”, “maar moet je dan alles laten?” Bovendien: zowel gouverneur Lantmeeters als burgemeester Kempeneers waren aanwezig in Sint-Truiden voor de operationele leiding.
• Tenslotte wijst men erop dat er nu “zoveel mogelijk zal gesanctioneerd worden”. “Dit wordt niet gedoogd, er zijn veel nummerplaten opgeschreven, en de vrachtwagens die het materiaal aanvoerden, werden opgespoord om zo de organisatoren van de rave te kunnen vervolgen.“

Om te volgen: De ellende voor Bpost houdt niet op. De regering heeft een ernstig probleem.

• Meer slecht nieuws voor Vivaldi, vanmorgen. Het beurshuis KBC Securities schat dat Bpost maar liefst 350 miljoen euro zal moeten ophoesten aan boetes en terugbetalingen die te maken hebben met mogelijke prijsmanipulatie bij overheidscontracten.
• Het invloedrijke beurshuis wijzigt zijn advies van “kopen” naar “afbouwen”. Dat leidde na een uur handel tot een koersdaling met 6,4 procent, tot 4,17 euro. Bpost verloor in het voorbije jaar al zowat 23 procent van zijn beurswaarde.
• Eerder noemden de analisten van ING het aandeel Bpost “uninvestable” (“oninvesteerbaar“) door de vele onzekerheden rond het bedrijf. De druk op het bedrijf stijgt daardoor om sneller klare wijn te schenken, net als op de bevoegde ministers: met name die van Overheidsbedrijven Petra De Sutter (Groen) en van Werk Pierre-Yves Dermagne (PS).
• Bpost erkende een week geleden zelf na intern onderzoek wellicht te veel subsidies gekregen te hebben voor sommige overheidsopdrachten en schat de impact op het boekjaar op 25 tot 50 miljoen euro. Maar dat mea culpa opent de doos van Pandora, zegt KBC Securities in zijn rapport. “Dat kan mogelijk zorgen voor terugbetalingen van te hoge winsten, boetes, een toekomstig EBIT-verlies door lagere persvergoedingen en het wegvallen van overtollige marges én een mogelijk verlies van het lucratieve persdistributiecontract.”
• Een neerwaartse spiraal dreigt voor Vivaldi: Bpost glijdt zo op de beurs af in een zelfvoedende neerwaartse beweging. Beursanalisten raden klanten af om in Bpost te beleggen, wegens de vele financiële onzekerheden. Maar door die negatieve rapporten wordt het sentiment rond het aandeel alleen maar negatiever, wat voor nog meer afkeer leidt, met name bij grote internationale beleggers.
• “Wat ook meespeelt: Bpost heeft nog steeds geen nieuwe permanente CEO na de exit van Dirk Tirez, een spilfiguur in de affaires, afgelopen december. KBC Securities zet ook vraagtekens achter de positie van voorzitter Audrey Hanard. Ook dat voedt de onzekerheid rond het bedrijf.

Een nieuw gezicht: Vivaldi krijgt er Marie-Colinne Leroy (Ecolo) bij in de ploeg.

• Exit Sarah Schlitz (Ecolo) vorige week, enter Leroy: zij legde vanmorgen op het paleis bij koning Filip de eed af, als nieuwe staatssecretaris voor Gelijke Kansen en Gendergelijkheid, binnen Vivaldi.
• De 38-jarige Leroy was voorheen de voorzitter van de commissie Sociale Zaken in de Kamer, en haalde het met 53 van de 60 stemmen op de partijraad van Ecolo.
• In Le Soir ontkent Ecolo-co-voorzitter Rajae Maouane overigens “dat wij verzwakt zouden zijn als partij, hierdoor”. Ze heeft het verder over “een politiek-mediathieke steniging van Sarah Schlitz, die onhoudbaar was geworden”.

Gezien: Wat een pijnlijke aflevering, van ‘Special Forces’, voor GLB.

• Georges-Louis Bouchez, ofwel GLB voor de vrienden, zou net als Conner Rousseau (Vooruit) een BV gaan worden: in Franstalig België spraken ze toch een beetje ‘schande’ van een politicus die zomaar gaat meedoen met spelprogramma’s op televisie.
• Maar dat trok GLB zich geen snars aan: hij doet mee aan een nieuw VTM-programma, waarbij BV’s een zesdaagse training gaan volgen om lid te worden van de Special Forces, de elite-eenheid van het Belgisch leger. Dat sluit overigens mooi aan bij een zet waar Bouchez zwaar mee uitpakte begin vorige maand: hij was reservist geworden in het leger, bij de luchtmacht.
• Naar aanleiding van de oorlog in Oekraïne had Bouchez immers het licht gezien, zo vertelde hij uitgebreid aan de media: “De enige mogelijke conclusie voor mij was om me zelf te engageren en iets te doen voor het land: reservist zijn.”
• Daarbij ook de nodige dosis militaire filosofie: “Je mag het leger niet vergelijken met de politiek: in het leger heeft iedereen hetzelfde doel, is er een hiërarchie, zijn er duidelijke ­regels. En daar schik ik mij probleemloos naar. In die omstandigheden heb ik er geen probleem mee om teamspeler te zijn”, zo stelde hij fier in Het Laatste Nieuws. Dat hij niet meteen als reservist ook officier zou worden, moest men er hem wel bij vertellen: het stond initieel fout in de krant.
• Maar kijk: in het programma ‘Special Forces’ draaide het helemaal anders uit: vier trainers, zelfs ex-special forces, vatten de drill op militaire wijze aan, in de woestijn van Marokko. En Bouchez valt pijnlijk door de mand. In het begin maakt hij nog grapjes. “Wat ik allemaal niet moet doen om premier te worden. Magnette zou dit niet gedaan hebben!”
• Maar de lach verdwijnt snel, onder de loden zon. Hij kan het tempo niet volgen van de groep, en erkent “niet in conditie te zijn”. Hij negeert de bevelen van de instructeurs, en helpt niet mee met de groep om loodzware jerrycans te sleuren. Niet fraai, dat beeld.
• De conclusies van de trainers is verschroeiend: “Hij denkt enkel aan zichzelf”. Dat moet Bouchez dan ook slikken, op de evaluatie: “Jouw probleem is niet zozeer het gebrek aan fysieke conditie, maar vooral het gebrek aan teamgeest. Je bent dood gewicht, je betekent niets voor het team. We weten niet zeker of je het avontuur in het belang van de groep kunt voortzetten.”
• Maar uiteraard gaat het om reality-tv: wat in aflevering één “een probleem” heet te zijn, kan straks weer helemaal rechtgezet worden, in een nieuwe aflevering van het feuilleton. Niet geheel verschillend met GLB zijn rol in de Wetstraat, overigens.