Na de hoera-cijfers van Dermagne, legt cd&v arbeidsmarkt op tafel

“We moeten impliciet een derde grote hervorming toevoegen aan de grote werven van de pensioenen en de fiscaliteit: de arbeidsmarkthervorming.” Daar dringt cd&v op aan, via fractieleider Servais Verherstraeten (cd&v) in de Kamer, maar ook via Vlaams minister van Werk Jo Brouns (cd&v). Die laatste reageerde scherp op een hoera-bericht dat minister van Werk Pierre-Yves Dermagne (PS) dit weekend loste. Daarin sprak die van een “record aantal mensen aan het werk”, met een werkzaamheidsgraad van 72,3 procent voor heel België. Maar Brouns krijgt het daarvan op z’n heupen: “Uit de regionale cijfers blijkt dat dit uitsluitend de verdienste is van Vlaanderen. Brussel en Wallonië bleven juist ter plaatse trappelen.” Meteen wil cd&v dus bij de grote hervormingswerven van Vivaldi na Pasen, de pensioenen en de fiscaliteit, ook de arbeidsmarkt mee op tafel leggen, iets waar de MR en Georges-Louis Bouchez nu al weken luidkeels op hameren. “Maar dat kan impliciet, niet door in het arbeidsrecht te gaan sleutelen, maar wel door in de fiscaliteit werken te belonen én bij de pensioenen activerend te gaan werken voor de ouderen”, zo zegt Verherstraeten. Bij de PS is men geïrriteerd: “Dat Vlaanderen het zoveel beter doet, klopt niet. Brussel haalde veel betere cijfers afgelopen twee jaar.”

In het nieuws: De ‘records’ waarmee Dermagne uitpakte dit weekend, komen als boemerang terug voor de PS’er.

De details: “Zeer misplaatst optimisme. Die hoera-communicatie is dan ook ongepast. De uitdaging blijft bijzonder groot en vandaag doen Wallonië en Brussel hun deel van de inspanning niet”, zo haalt minister Brouns vanuit de Vlaamse regering uit.

“We gaan Pierre-Yves dringend nog eens contacteren, om het contact wat vlotter te laten verlopen. Want neen, echt makkelijk gaat dat niet, nu”, zo is te horen bij Jo Brouns, de Vlaams minister van Werk, over zijn federale collega en PS-vicepremier Dermagne.
De twee zien elkaar omdat ze nu eenmaal overlappende bevoegdheden hebben: delen van het arbeidsmarktbeleid zitten federaal, zoals de werkloosheidsuitkeringen, maar andere delen, zoals de activering van werklozen, zitten dan weer regionaal. En dit weekend zette Dermagne de zaken nog eens op scherp, daarover.
“Het mag al eens goed nieuws zijn“, zo kwam zijn kabinet zondag met een stevig persbericht. Daarin sprak Dermagne van:
- “Uitzonderlijk sterke resultaten van de arbeidsmarkt, die solide blijft.”
- “Alle arbeidsmaatregelen die Vivaldi nam komen op kruissnelheid.”
- “De werkgelegenheidsgraad stijgt sterker in België dan de buurlanden.”
- “Er zijn meer dan 190.000 extra tewerkstellingsplaatsen bijgekomen in 2 jaar.”
- En vooral: “Als de stijging zich doorzet aan dit tempo, is de doelstelling van 80 procent arbeidsparticipatie in 2030 binnen handbereik.”
Die communicatie leidde tot felle reacties. Om te beginnen waren er een hele reeks specialisten die Dermagne het deksel op de neus gaven.
- Zo was er onder meer Voka-econoom Bart Van Craeynest die er op wees dat sinds de start van de regering De Croo de kloof in de werkzaamheidsgraad tussen Vlaanderen en Wallonië alleen maar gegroeid is: Vlaanderen is er 2,8 procent op vooruit gegaan, Wallonië 1,1 procent gezakt.
- Arbeidseconoom Stijn Baert (UGent) noemde het zelfs “absurd dat Dermagne zich op de borst klopt”: de achterstand met het EU-gemiddelde is sinds de start van Vivaldi immers groter. Die verhoging is er allerminst door beter beleid.” Uit de cijfers blijkt dat België in het najaar van 2020 op 70,2 procent zat, en heel de EU op 72,3 procent. Eind 2022 zit België dan op 72,3 procent en heel de EU op 74,9 procent.
Maar vooral vanuit Vlaanderen kwam een fors politiek antwoord. Daar had men immers de statistieken ook bekeken, en kwam men tot heel andere conclusies, binnen de Vlaamse regering.
- Vlaanderen zit op een record van 77,2 procent werkzaamheidsgraad: de 80 procent, die ook in het Vlaams regeerakkoord staat, is zo haalbaar. Plus: met 3,2 procent werklozen is dat cijfer ook historisch laag.
- Wallonië zit aan een werkzaamheidsgraad van 65,8 procent, een daling van 0,1 procent ten opzichte van het vorige kwartaal. De werkloosheid blijft er 8,4 procent.
- En Brussel heeft nog droevigere cijfers: 65,1 procent werkzaamheidsgraad, een daling van zelfs 0,7 procent. De werkloosheid zit er op 11,5 procent.
Meteen kwam ook Brouns opvallend scherp voor de dag: “Brussel en Wallonië gaan juist achteruit, terwijl Vlaanderen door stijgt. Het is enkel de verdiensten van Vlaanderen dat België positieve cijfers heeft. Meer dan ooit blijven verdere hervormingen in het arbeidsmarkt- en activeringsbeleid broodnodig”, zo haalde die uit. En daarbij deed hij er zelfs een opvallend communautaire saus over: “Brussel en Wallonië hebben hebben nood aan een aangepast beleid. Geef de regio’s die sleutels in handen.”
Bij Dermagne zelf zag men het met lede ogen aan. “Geen zin in een polemiek. Maar er zijn toch wel wat argumenten om wat Brouns beweert te weerleggen”. Vervolgens sprong Thomas Dermine (PS), de jonge staatssecretaris van Relancebeleid, die met Dermagne de kantoren deelt, in de bres voor zijn vicepremier. Hij vond het op zijn beurt dan weer “absurd” dat men “niet wil inzien dat de kloof met het gemiddelde in de EU te wijten is aan het beleid van de vorige regering.”
- Daarbij schermde hij met de cijfers bij de start van de regering Michel I, in 2014. Toen bedroeg het verschil tussen België en het EU-gemiddelde slechts 0,4 procent: België zat op 67,4, de EU op 67,8 procent.
- Bij de start van De Croo I was die kloof plots 2,7 procent geworden.
- En vandaag, is de kloof dus 2,8 procent.
Waarop dan weer de N-VA heftig reageerde: hun hoofdeconoom Edwin De Boeck had het letterlijk over “tweets van Dermine die mij kwaad maken“. “Het verschil in de werkgelegenheidsgraad was nooit groter dan in 2022 tussen Vlaanderen en Wallonië, zo stelde die. Dat verschil zit vandaag op 11,4 procent.
Maar kijk, arbeidsexpert Jan Denys van Randstad bracht toch tegelijk de nodige nuance, op de uitspraak van Brouns, “dat Brussel en Wallonië hun deel van de inspanning niet leveren”. Want voor de cijfers van heel 2022, en niet enkel het laatste kwartaal, scoren zij wél beter: Brussel ging er 3 procent op vooruit, en Vlaanderen maar met 1,4 procent.

De essentie: De arbeidsmarkt blijft heel gevoelig als politiek thema. En toch waren er ooit openingen. Wie weet, na Pasen opnieuw?

Dat cd&v zo fel reageerde, via Brouns, is niet verwonderlijk. De ergernis over Dermagne en de PS is daar niet klein, en ze leeft al langer. De Vlaamse regering, en meer specifiek cd&v daarin, hadden toch gehoopt om in de PS’er, die bekend staat als een regionalist, een bondgenoot te vinden om hier en daar ‘iets’ te kunnen doen met een ‘assymetrisch’ arbeidsmarktbeleid.
Dat zou inhouden dat Dermagne dan vanuit het federale zou toestaan om bepaalde zaken anders aan te pakken, per regio. De voorganger van Brouns, Hilde Crevits (cd&v) vocht daar ook voor. Tevergeefs, ook al stond het wel vermeld in het federale regeerakkoord. Dermagne bleek veel minder regionalist, in zijn federale functie, dan gedacht of gehoopt, aan Vlaamse kant.
“We kunnen niet zeggen dat het echt Dermagne is die alles tegenhoudt. Het is eerder vanuit de Waalse regering, met minister van Werk Christie Morreale (PS) die heel vaak op de rem gaat staan. Maar zo blokkeert alles”, legt een bron in de Vlaamse regering uit.
Bij Dermagne zelf is er ergernis over dat verwijt, als zou de federale minister alles blokkeren. “Hilde Crevits (cd&v) heeft veel op tafel gelegd destijds, en dat is allemaal behandeld in het Interfederaal Platform. Geen enkel voorstel is niet bekeken, of geblokkeerd. Dat is gewoon een leeg verwijt”, zo stelt een PS-bron.
“Er zijn daar wel een paar kleine zaken kunnen gebeuren, zoals verbeteringen voor maatwerkbedrijven”, zo licht cd&v-fractieleider in de Kamer Servais Verherstraeten toe. “Helaas heeft de federale regering er nooit echt gebruik van willen maken. Maar als we de werkzaamheidsgraad van 80 procent willen halen, zal iedereen toch een tandje moeten bijsteken.”
Meteen wil cd&v daarom ook de arbeidsmarkthervormingen opnieuw op tafel krijgen, als Vivaldi straks na Pasen aanschuift, om het over pensioenen en de fiscaliteit te hebben. “Kijk, die arbeidsmarkthervormingen zijn absoluut nog nodig. Als we dat slim doen, wordt dat impliciet het derde dossier, dat we toevoegen aan de hervormingen. Want die kan je gaan doen, via de pensioenen én via de fiscaliteit. Dat hoeft niet via aanpassingen in bijvoorbeeld het arbeidsrecht”, zo zegt Verherstraeten.
Op die manier geeft cd&v invulling aan de eis die de MR al weken luidop herhaalt: Bouchez wil enkel aan tafel over de pensioenen als er ook over die arbeidsmarkt gepraat wordt. Dat wil de PS dan weer niet. Door het ‘impliciet’ te doen, kan het straks misschien wel.
“Want het is net de ambitie om met de fiscale hervormingen opnieuw een taxshift te doen, en arbeid goedkoper te maken. Dat moet jobs opleveren. En idem met de pensioenen: we moeten daar net activerend gaan werken, daar ligt de opportuniteit. We weten dat 55-plussers op de arbeidsmarkt duidelijk gediscrimineerd worden, daar moeten we in de pensioenen ook op focussen”, zo stelt de cd&v’er.

Ondertussen: Vivaldi werkt verder aan de begroting. Hoge verwachtingen zijn er niet. Eerst moet Engie nog komen.

Verwacht deze week: de finale deal die premier Alexander De Croo (Open Vld) met de Franse energiereus Engie weet te smeden. Die moet dan ter goedkeuring aan de regering voorgelegd worden. Dat wordt nog een heftige discussie: het gaat immers over de knikkers.
Wat Engie echt wilde bekomen, in heel de heisa over de Belgische kerncentrales, is een plafond op haar kosten om het afval in de toekomst te moeten bergen. Op die manier is een potentieel enorm financieel risico rond kernafval van de balansen van de multinational.
Doordat Belgische beleidsmakers stevig bochtenwerk afleverden over de kernuitstap, raakte Engie in een zetel. De bedoeling was dat premier De Croo en minister van Energie Tinne Van der Straeten (Groen) al voor 15 maart de finale onderhandelingen zouden afronden, maar dat lukte niet. Nu wordt de deal deze week verwacht, is bij een vicepremier te horen.
Tegelijk lopen de begrotingsgesprekken: heel deze week zijn meetings gepland. Zondag was het vooral een ‘tour de table’, met een paar inzichten van iedereen op de cijfers. Een doel is er nog niet gezet: het wordt daarbij uitkijken naar de ambitie van Vivaldi.
Maar algemeen wordt aangenomen dat er geen grote bijkomende zaken gebeuren: niet in de uitgaven, en niet in bijkomende besparingen. Enkel wat bijkomende uitgavenposten die er al waren, rond asiel en migratie en de drugsoorlog, plus de Oekraïense vluchtelingen, zijn eigenlijk al aanvaard. Verwacht wordt dat het dit weekend dan landt.

Opvallend: Herman De Croo (Open Vld) betaalt 210.819,65 euro terug aan de Kamer.

Ze blijven een heel andere strategie voeren, oud-Kamervoorzitters Herman De Croo en Siegfried Bracke (N-VA). Beiden kwamen in het oog van de storm terecht, toen bleek dat een deel van hun pensioen betaald werd via een regeling die eigenlijk geen wettelijke basis had, én eigenlijk het wettelijk plafond ook oversteeg.
De Croo reageerde initieel bijzonder verbaasd, kon zich niet inbeelden dat dit een onwettige constructie was, maar besliste daarop het geld weg te schenken. Dat deed hij wel niet meteen, wijselijk, zo blijkt nu. Want ondertussen kwamen er twee juridische adviezen binnen, die de hele constructie als onwettig bestempelden en de Kamer adviseren om het geld terug te vorderen. Ze wezen er zelfs op dat er strafbare feiten waren gepleegd.
Gisteren besliste De Croo daarop om het geld niet weg te schenken, maar het gewoon aan de Kamer terug te betalen. “De politiek beleeft woelige tijden en ik wens een voorbeeld te stellen om te vermijden dat mijn reputatie verder besmeurd wordt”, zo liet hij in een persmededeling via zijn partij Open Vld weten. Hij wacht dus niet de verdere beslissingen van de Kamer af: die wilden eerst nog bijkomend advies.
Tegelijk dekt De Croo sr. zich wel juridisch in: “Mijn beslissing deze vergoeding terug te storten kan geenszins als een schuldbekentenis worden beschouwd.” En nog meer: hoewel in 2003, onder zijn voorzitterschap, de regels nog werden aangepast voor deze constructie, ontkent hij elke betrokkenheid: “Ik wens u er in dit verband op te wijzen dat ik zelf op geen enkele manier betrokken ben geweest bij het instellen van deze vergoeding. Het was het College van Quaestoren dat in 1998 en 2003 hieromtrent beslissingen nam.”
Eerder stak premier Alexander De Croo (Open Vld) z’n nek uit, in een televisie-uitzending, voor z’n vader. Dat de zoon dreigt meegesleurd te worden in de reputatieschade, speelt voor vader Herman ongetwijfeld mee, om meteen de hele som terug te betalen. Daarbij hoort de nodige retoriek: “De Kamer van Volksvertegenwoordigers is het hart van onze democratie en moet boven elke verdenking staan. Dat is de enige wijze waarop zij in volledige onafhankelijkheid haar controlerende en wetgevende functie kan vervullen en waar ik mij als voorzitter van de Kamer tussen 1999 en 2007 altijd voor heb sterk gemaakt.”
Zoals gezegd zit de andere bekende oud-voorzitter, Siegfried Bracke, op een heel andere aanpak. Hoewel hij initieel niet reageerde, haalde de Vlaams-nationalist daarna in twee columns in Doorbraak vlijmscherp uit naar alles en iedereen: de Kamervoorzitter Eliane Tillieux (PS), de media die erover berichtten, en ook partijgenoten die kritisch waren. Ook liet hij verstaan dat de zaak voor een rechtbank zal uitgevochten worden: geld terugbetalen is niet aan de orde.

Oeps: Een te lange naam, om het merk ‘cd&v’ te vervangen in Brugge.

Ze hadden het eigenlijk wel kunnen weten, dat “Brugse cd&v – lijst burgemeester” toch wel iets te lang is om mee naar de kiezer te trekken. Met veel bombarie kondigde de huidige burgemeester Dirk De fauw aan dat hij met een nieuwe naam naar de kiezer trekt, deze week. Bij cd&v is dat geen nieuws: steeds meer lokale lijsten gaan onder een ‘Team/Lijst van de burgemeester’ naar de kiezer.
Bovendien kondigden ook de liberalen in Brugge al een nieuwe stadslijst aan, ‘Voor Brugge’, waarbij Mercedes Van Volcem (Open Vld) trekt, en Jasper Pillen (Open vld) op nummer twee staat. Nochtans had de lijsttrekker wel ook gesprekken met andere partijen, maar het wordt dus een ‘blauwe stadslijst’.
Daar wil De fauw nu een oranje stadslijst naast, met de toevoeging van ‘Brugse’ bij cd&v. Maar de lengte van zijn nieuwe naam is problematisch: die mag maximum 20 tekens tellen, en in dit geval zijn dat er 32. Meer dan vermoedelijk valt de term ‘lijst burgemeester’ er straks nog af, men wil toch met ‘cd&v’ blijven verder gaan.
Ook in Gent moet dit weekend overigens de knoop doorgehakt worden: daar congresseren de twee partijen, Open Vld en Vooruit, die samen straks de stadslijst Voor.Gent willen maken. Kopstukken Mathias De Clercq (Open Vld), de huidige burgemeester, en ook Freya Van den Bossche (Vooruit) moeten bij hun rode en blauwe achterban dus een finaal fiat krijgen, om een kartellijst te maken.

Genoteerd: Gwendolyn Rutten (Open Vld) is gelukkiger, dan toen ze voorzitter was.

Wie het Vlaams Parlement een beetje volgt, heeft al langer in de gaten dat oud-partijvoorzitter Gwendolyn Rutten zich als een vis in het water voelt daar. Regelmatig gaat ze in de aanval tegen de ploeg van Jan Jambon (N-VA), door zich in dossiers vast te bijten, en het ministers lastig te maken. Zeker in het dossier van stikstof speelde ze zo een stevige rol.
Het is opvallend, zelfs in die mate dat haar naam over de tongen gaat, om mogelijk de rol van fractieleider op te nemen in het Vlaams Parlement: kwestie van Open Vld wat meer smoel te geven daar. Zo ver is het ondertussen nog niet.
Maar in Humo geeft Rutten ondertussen wel een opvallend interview. Ze wil immers definitief de bladzijde omdraaien van 2019, toen ze op een haar na het premierschap miste, in de periode dat Paul Magnette (PS) informateur was.
Toen al stond een Vivaldi-avant-la-lettre in de steigers, maar haar eigen partijgenoten Alexander De Croo (Open Vld) en Egbert Lachaert (Open Vld) staken daar een stokje voor, met de hulp van nieuweling Georges-Louis Bouchez (MR). “Ze waren er toen niet klaar voor, negen maand later wel”, zo zegt ze daar nu droog over.
“Ik ben nu gelukkiger, ik ben niet meer de karikatuur die ik was als voorzitster”, zo laat Rutten weten. Ze heeft het dan vooral over haar verschil in werkritme: als burgemeester in Aarschot is ze bijna alleen ’s nachts thuis, en al om zes uur ’s morgens weer weg. “En als mensen mij bij de bakker aanspreken over een probleem, kan ik dat soms dezelfde dag nog oplossen.” Ze is naar eigen zeggen “veranderd, pragmatisch geworden”.

Opvallend: Het cd&v-voorstel om “1+1” in de supermarkt te verbieden krijgt veel kritiek. “Betuttelend”.

Het was Kamerlid Leen Dierick (cd&v) die er mee uitpakte: een verbod in de supermarkt om nog langer promotieacties te doen met “één betalen, één gratis” voor landbouw- en voedingsproducten. Het voorstel lijkt niet meteen veel politiek draagvlak te halen: andere partijen staan niet te springen, en hadden meteen forse kritiek.
“De winkelkar gaat nog duurder worden”, zo was bij Vooruit te horen. Ook handelsfederatie Comeos, die de supermarkten vertegenwoordigt, stelde dat al: “Het verbieden of beperken van promoties zal de winkelkar van de consument nog duurder maken dan die vandaag al is”, zo verklaarden die aan Het Nieuwsblad.
In ‘De Insiders‘, de politieke talkshow van Business AM haalden de communicatie experten hard uit, over het voorstel. “Dit klinkt verschrikkelijk betuttelend”, zo stelt Marc Fauconnier, een veteraan van vele politieke campagnes. ”De retail behoort toch ook tot de vrije markt. Het is een soort van detailingreep die mij stoort, maar het zal ongetwijfeld kaderen in een bredere aanpak ter bescherming van de boeren.”
“Een beleid of een partij mag zijn doelgroep beschermen. En ik neem aan dat de boeren dat zijn voor de cd&v. Maar dat je moet afdalen tot dat niveau van detail, vind ik eigenlijk kinderachtig. Dan voel ik mij een beetje betutteld.”