De federale regering heeft met de Franse energiereus Engie een principeakkoord gesloten over het langer openhouden van de jongste kernreactoren in ons land, Doel 4 en Tihange 3. Dit betekent het voorlopige einde van de kernuitstap, het Paarsgroene besluit om atoomenergie in de Belgische energiemix vaarwel te zeggen. De regering beloofde een deal vóór de ministers op vakantie vertrekken, maar het echte akkoord over de verlenging komt er pas in het najaar.

Normaal gezien zouden Doel 4 en Tihange 3 in de zomer van 2025 definitief op slot gaan.

Eerder dit jaar besliste Vivaldi echter om met Engie, de Franse uitbater van zeven Belgische kerncentrales, te onderhandelen over een verlenging met tien jaar, om zo de energiezekerheid van ons land te garanderen.

De onderhandelingen daarover resulteren nu in een “niet-bindende intentieverklaring”, zegt Engie. De bedoeling is dat de levensduur van de twee kernreactoren met een decennium wordt verlengd. De centrales moeten vanaf november 2026 de productie starten, onder voorbehoud van goedkeuring door de veiligheidsautoriteiten. Doel 4 en Tihange 3 zijn samen goed voor 2 gigawatt (GW) capaciteit.

Geopolitieke situatie

De gesprekken met Engie waren al sinds maart aan de gang. De onderhandelingen, waarbij de Belgen vanwege de geopolitieke situatie met de rug tegen de muur stonden, verliepen erg moeizaam. De Russische inval in Oekraïne gooide olie op het smeulende vuur van een energiecrisis, en deed de regeringspartijen vrezen voor energiekrapte in de nabije toekomst. Engie kon daarom het spel keihard spelen; zo legden de Fransen een aantal eisen op tafel die voor met name de groenen politiek onverdedigbaar waren.

Eén van die eisen, dat de Belgische overheid voor de kosten van het beheer van het kernafval opdraait, werd niet ingewilligd – of toch niet met zoveel woorden.

Joint venture

De bottom line van het akkoord is immers dat de Belgische staat toch ten dele financieel zal bijspringen. Risico’s en winsten zullen gedeeld worden via een joint venture, die nieuw wordt opgericht. Engie heeft het over “de creatie van een nieuwe entiteit voor de twee kerncentrales, met een 50/50-aandeelhouderschap van de Belgische staat en Electrabel (de Belgische dochter van Engie, red.)”.

Zowel het beheer van het radioactief afval, de ontmanteling van de kerncentrales, als het toezicht op de splijtstoffen moet in principe worden bekostigd door Engie. De kosten hiervan zullen na grondig studiewerk definitief worden vastgelegd, “waarbij dan gesprekken zullen starten rond een te definiëren prijsplafond en risicopremie”, volgens de mededeling.

Het is de bedoeling om tegen het einde van het jaar tot een definitief akkoord te komen.

“Geen echt akkoord”

Hoewel de premier zegt dat deze overeenkomst “een teken van vertrouwen tussen de twee partijen is en een belangrijke stap voor de continuïteit van de voorziening van ons land”, blijft de grote vraag de winter van 2026. Er is geen garantie dat de twee nieuwste reactoren tegen die datum operationeel zullen zijn.

Voor de voorzitter van de grootste oppositiepartij, Bart De Wever (N-VA), is het duidelijk dat dit geen echt akkoord is en dat het te laat zal komen, zo tweette hij dinsdagavond. “De kans dat wij onze reactoren tegen 2026 operationeel zullen krijgen, is intussen zo goed als nul geworden. Wanbeleid van de ergste soort.”

Voor Georges-Louis Bouchez, de voorzitter van MR, mogen we ons niet langer beperken tot de twee meest recente reactoren. “Van nu af aan moeten wij de verlenging van meer dan twee reactoren overwegen. Anders riskeert ons land een black-out en dramatische prijzen. In een tijd waarin elk Europees land bezig is zijn afhankelijkheid van gas te verminderen, is het onverantwoord de andere kant op te gaan. Kernenergie is een voor de hand liggende keuze voor het klimaat, voor de economie en voor de veiligheid.”

Met bijdrage van Baptiste Lambert