Is levenslang echt levenslang?

In Frankrijk gaan stemmen op om de levenslange gevangenisstraf voor terroristen daadwerkelijk levenslang en onherroepelijk te maken. Een aantal politici willen zo voorkomen dat IS-terrorist Salah Abdeslam ooit nog vrij kan komen.

In het Franse recht wordt onder levenslang een opsluiting van 30 jaar verstaan, waarna de veroordeelde om vrijlating kan vragen. Die vrijlating wordt niet systematisch toegestaan.

Levenslange gevangenisstraf is bij onze zuiderburen de strafmaat in geval van kindermoord voorafgegaan door verkrachting, foltering of barbarij.

Terroristen daarentegen riskeren een zekere straf van 22 jaar, maar een hervorming van de strafwet die momenteel door de senaat wordt onderzocht zou die strafmaat uitbreiden tot 30 jaar.

Waar is levenslang onherroepelijk?

In weinige landen betekent levenslang daadwerkelijk ook levenslang. Dat is wel het geval in Argentinië, Zuid-Afrika, Australië, de Verenigde Staten, Maleisië en Turkije. Meestal is de straf voorbehouden aan moordenaars en kinderverkrachters.

Europa

In Europa is de facto levenslange gevangenisstraf niet meer mogelijk sinds het Europees Hof voor de Rechten van de Mens in 2013 het Verenigd Koninkrijk veroordeelde omdat het een levenslange gevangenisstraf voorzag zonder een mechanisme dat na verloop van tijd de mogelijkheid tot een herziening mogelijk maakt.

De Wet Lejeune

In België bestaat zo’n mechanisme wel, de zogenaamde wet Lejeune, die de veroordeelde toelaat na minimaal 15 jaar (10 jaar tot wetswijziging 2013) om het einde van zijn detentie te vragen. Na eventueel herhaaldelijke zulke verzoeken, of door gratie of een beroepsprocedure, komt een veroordeelde vrijwel altijd na een aantal jaar vrij. 

De bekendste vrijgelaten tot levenslang veroordeelden in België zijn ongetwijfeld Pierre Carette, de leider van de Cellules Communistes Combattantes (CCC), en Alex Vercauteren, die de moord op veearts Karel Vanoppen beval.

Andere tot levenslang veroordeelden die waarschijnlijk nooit zullen vrijkomen zijn o.a. Freddy Horion, Marc Dutroux, Kim De Gelder, Ronald Jansen, Andras Pandy en Hans Van Temsche.

Nederland

Nederland kent geen regeling tot voorwaardelijke invrijheidstelling, maar een veroordeelde kan wel een gratieverzoek indienen. Bij koninklijk besluit kan gratie worden verleend en wordt levenslang omgezet in een tijdelijke celstraf. Dit besluit wordt genomen door de minister van Veiligheid en Justitie en ondertekend door de koning.