Jaarlijks riskeren duizenden Afrikaanse migranten riskeren hun leven om de Middellandse Zee over te steken om Europa te bereiken. Binnen Afrika kunnen echter veel grotere migratiestromen worden opgemerkt. Dat zegt een rapport van de Afrikaanse Unie. De studie voert aan dat slechts 20 procent van alle Afrikaanse migranten ook daadwerkelijk het continent verlaten. Overal proberen migranten conflicten te ontvluchten of betere economische kansen te zoeken.

“Er is een grotere verhuisbeweging van de Hoorn van Afrika naar zuidelijk Afrika dan de stroom vluchtelingen die vanuit de Sub-Sahara naar Noord-Afrika reist om de oversteek naar Europa te kunnen realiseren,” zegt het rapport. “Nog meer beweging zelfs is merkbaar binnen West-Afrika, een regio die historisch gezien poreuze grenzen had. Bovendien blijkt ook toenemende activiteit vanuit Oost-Afrika over de Golf van Aden.”

Crisis

“Wanneer er over een migratiecrisis mag worden gesproken, moet binnen Afrika worden gekeken,” zegt Peter Mudungwe, migratieadviseur bij de Afrikaanse Unie. Mudungwe maakt deel uit van een team dat probeert het wereldwijde perspectief op Afrikaanse migratie te veranderen.

“Tussen de tien landen die samen meer dan de helft van de wereldwijde vluchtelingenpopulatie opvangen, zijn er vijf in Afrika gelegen. Ondanks al deze bewegingen is er weinig bekend over de mensen die deze reizen ondernemen. Er is bijzonder weinig geweten over hun aantallen. Evenmin is duidelijk hoeveel migranten die trajecten overleven.”

“In plaats daarvan is het onderzoek, het beleid en de financiering vooral gericht op de ontmoediging van de migratie uit gebieden waar routes naar Europa en de Verenigde Staten,” benadrukt Mudungwe. “Dat is echter een verkeerde benadering. Ook de Afrikaanse Unie hanteerde daarbij een verouderd beleid, waardoor onder externe invloeden de percepties en reacties werden scheefgetrokken.”

“Deze problemen hebben schade toegebracht aan de manier waarop Europa tegen migratie aankijkt. Het idee dat Europa door grote stromen vreemdelingen wordt overspoeld, kadert perfect in de retoriek van de rechtervleugel.”

Onafhankelijk

De Afrikaanse Unie wil dit jaar extra aandacht wijden aan de problematiek van de vluchtelingen, repatrianten en intern ontheemden. “We hebben hier te maken met een bijzonder complex gegeven,” benadrukt Mudungwe. “Men moet beter proberen te begrijpen waarom en op welke manier mensen migreren.”

“Bovendien moeten middelen worden gevonden om die trafieken te beheren. Deze strategieën vormen een onderdeel van de Afrikaanse Unie om over minder dan een halve eeuw op het continent een vrije trafiek van personen en goederen te kunnen garanderen.”

“Men moet daarbij migratie als een natuurlijk en onvermijdelijk fenomeen aanvaarden,” zegt Mudungwe. “Bovendien moeten we een beleid ontwikkelen om op de diaspora en de geldstromen van migranten naar hun thuislanden optimaal te kunnen inspelen. Om betere inzichten in de problematiek te verwerven worden in Marokko, Mail en Soedan centra voor onderzoek en observatie ingericht.”

De Afrikaanse Unie benadrukt deze projecten onafhankelijk te willen financieren. Dat moet volgens Mudungwe onder meer garanderen dat de focus op de Afrikaanse realiteit gericht blijft. Partners, zoals de Europese Unie, zijn welkom, maar moeten binnen de uitgestippelde domeinen blijven.

“Wanneer men migratie als een crisis benadert, negeert men het feit dat de mens altijd heeft rondgetrokken,” benadrukt Maureen Achieng, vertegenwoordiger van Afrika bij de Internationale Organisatie voor Migratie (IOM)