In het Verenigd Koninkrijk heeft de budgetluchtvaartmaatschappij Monarch Airlines maandag de boeken neergelegd. 110.000 Britse reizigers zijn gestrand in het buitenland. Nog eens 300.000 anderen zien hun geboekte reis geannuleerd.
Monarch was lang een winstgevend bedrijf dat specialiseerde in vluchten voor vakantiegangers. In 2010 koos het bedrijf er voor om zich – onder druk van spelers als Ryanair en EasyJet – om te vormen tot een budgetvliegtuigmaatschappij. Dat bleek uiteindelijk een foute keuze, want Monarch slaagde er op die markt nooit in om geld te verdienen.
Er waren ook de politieke problemen in Turkije en Noord-Afrika, die de concurrentie verplichtte zich meer op Spanje en Portugal te gaan richten. Maar dat was net de markt waar Monarch sterk stond. Omdat de capaciteit op die markten de voorbije jaren enkel toenam, zag Monarch zich verplicht zijn prijzen te laten dalen. Ook was er de daling van het Britse pond na de Brexit. Die verplichtte Monarch meer te betalen voor brandstof en nog een reeks andere kosten.
Drie op een rij… Alitalia, Air Berlin en Monarch
Monarch is al de derde Europese luchtvaartmaatschappij die failliet gaat sinds begin dit jaar. Eerder al hadden Air Berlin (augustus) en Alitalia (april) het faillissement aangevraagd. De reden is eenvoudig: te veel luchtvaartmaatschappijen vliegen op dezelfde bestemmingen. Economische wetten willen dat wanneer het aanbod stijgt, de prijzen (en winsten) dalen. Ook de luchtvaart ontsnapt niet aan die wetmatigheid.
Leren van de VS?
Dezelfde situatie deed zich een paar jaar geleden voor in de VS. Dat dwong de Amerikaanse luchtvaartmaatschappijen tot een reeks fusies, waardoor er van de 8 grote Amerikaanse carriers vandaag nog exact 4 overblijven – American, United, Delta en SouthWest. Gevolg: sinds dan zijn de prijzen (en de winsten) in de VS enkel blijven stijgen.
Ter vergelijking: de 4 grootste Europese luchtvaartmaatschappijen – Ryanair, EasyJet, Lufthansa en IAG (British Airways en Aer Lingus) – hebben amper 49% van de markt in handen. Misschien kan Europa daar iets van leren, want er is wel degelijk onrust op de markt.
Beurzen zijn niet rouwig om het vertrek van Monarch
Beleggers zijn niet rouwig om het vertrek van Monarch en reken er op dat de verminderde capaciteit de industrie zuurstof zal geven. De concurrentie zal profiteren van het gereduceerd aanbod op populaire bestemmingen. Anderen rekenen er op dat Monarch voor een prikje wordt opgekocht door een van die concurrenten. De aandelen van de andere budgetvliegers – denk EasyJet, Ryanair en Wizz Air ““ gingen maandag alvast de hoogte in. De reden is ook hier evident:
als de onvermijdelijke consolidatie in de sector er komt zullen deze bedrijven winnen, omdat hun kostenstructuur een fractie bedraagt van wat de traditionele luchtvaartmaatschappijen aan pensioenkosten en andere erfenissen met zich meeslepen.