In 2015 telde Japan 127 miljoen inwoners. In 2065 zullen er dat nog 88 miljoen zijn, een daling van 39 miljoen op amper 50 jaar. Dat blijkt uit cijfers van het National Institute of Population and Security Research.
De Japanse premier Shinzo Abe hoopte enkele maanden gelden nog de daling te kunnen vertragen opdat het land ook de volgende 50 jaar zijn bevolking om en bij de 100 miljoen mensen zou kunnen stabiliseren. Maar de statistieken die Tokio deze week publiceert en die afkomstig zijn van het National Institute of Population and Security Research, dat deel uitmaakt van het Japanse ministerie van Gezondheid zijn overduidelijk, Abe’s doelstelling is gewoonweg onhaalbaar.
De Japanse geboorteratio schommelt tussen de 1,35 en 1,44 kinderen per vrouw, een pak onder de 2,07 die theoretisch nodig is om de bevolking in stand te houden en te vervangen.
Japan en de vergrijzing
Vorig jaar werden in Japan voor het eerst in de geschiedenis minder dan 1 miljoen baby’s geboren – nooit sinds 1899 waren er dat zo weinig -, terwijl 1,3 miljoen mensen overleden.
Deze inkrimping wordt dan ook nog eens geaccentueerd door een versnelde veroudering van de bevolking. In 2065 zullen bijna 4 op elke 10 Japanners 65-plussers zijn, tegen een kwart vandaag. die verhouding kan nog schever komen te liggen indien de levensverwachting blijft stijgen dankzij de vooruitgang die wordt gerealiseerd op medisch vlak. Zo zouden Japanse vrouwen in 2065 gemiddeld 91,3 jaar oud worden, tegen 80,75 jaar oud in 2016.
De Japanse overheid staat dus voor helse uitdagingen en is op zoek naar modellen en middelen om de sociale zekerheid en de economie aan dit onevenwicht aan te passen. Geschat wordt dat er in 2065 nog 1,2 werkende Japanner zal zijn om 1 65-plusser te financieren. Vandaag is die ratio nog 2,1 op 1.
Japan in 2065: ‘Een type van maatschappij dat we enkel kennen uit science-fictionfilms.’
De Japanse maatschappij lijkt dus inderdaad te evolueren naar het door demograaf Nick Eberstadt in 2012 geschetste ’type van maatschappij dat we enkel kennen uit science-fictionfilms.’ Japan heeft naast één van de hoogste zelfmoordcijfers ter wereld ook een bloeiende industrie die allerlei diensten en producten aanbiedt die eenzame mensen van gezelschap voorziet (zoals inhuurbare “familieleden”, realistische babypoppen en ““robots).
Tekenen aan de wand
Tekenen aan de wand waren er al voldoende:
- Tussen 1998 en 2008 steeg het aantal verlaten huizen in Tokio met 60% tot 190.000 en in Osaka met 70% tot 180.000. Er zijn gewoon onvoldoende mensen om ook maar een paar van de 7,57 miljoen leegstaande huizen te bevolken.
- In 2012 overtrof de verkoop van luiers voor ouderlingen voor het eerst die van luiers voor pasgeborenen.
- In 2015 telde het land zo veel honderdjarigen dat de regering besliste een traditioneel cadeau ““ een zilveren saké schotel die 8.000 yen of 60 euro waard is ““ dat deze ouderlingen voor hun honderdste verjaardag krijgen, te vervangen door een goedkoper item. De immer ouder wordende bevolking van Japan legt namelijk een bijkomende hypotheek op het al overbelaste Japanse budget.
De aankomende bevolkingscrisis in Japan is dan ook van een gans andere orde dan degene die Europa ““ en in mindere mate de VS ““ zal doorstaan. Hoewel de vergrijzing ook bij ons een bijna onoverkoombaar probleem lijkt te gaan worden, valt ze ongeveer in het niets vergeleken met wat Japan te wachten staat.