Promises, promises, promises… blokletterde de Amerikaanse krant USA Today zaterdag op haar voorpagina. Het transitieteam van president-elect Donald Trump begint al terug te komen op een reeks beloftes die ze tijdens de presidentscampagne maakte, al lijkt dat zijn kiezers voorlopig geenszins te deren.
Uit verschillende studies blijkt dat eens een kandidaat verkozen wordt hij niet anders kan dan compromissen te sluiten, op beloften terug te komen of een verwaterde versie van de belofte door te voeren.
Zo kondigde Trump vorige week al aan dat de muur aan de Amerikaans-Mexicaanse grens op verschillende plekken niet meer dan hekwerk zou worden, dat hij niet 11 miljoen, maar 2 Ã 3 miljoen illegalen zou deporteren (criminelen, bendeleden en drugsdealers) en dat ook delen van Obamacare zouden worden behouden… Ook deze verwaterde maatregelen werden door Trumps kiezers op gejuich onthaald.
Eerst komen de snelle succesjes
Populistische regimes kunnen bij het begin van hun termijn een reeks successen boeken. De stijging van de globale beurzen sinds de verkiezing van Donald Trump bewijst dat. ‘Maar dan – zeer snel – gaat de economie de verkeerde weg op en eindigt alles in chaos,’ schrijft Eric Le Boucher in de Franse zakenkrant Les Echos:
‘Twee Amerikaanse economen publiceerden in 1992 een analyse (The Macroeconomics of Populism in Latin America, National Bureau of Economic Research, 1991), met betrekking tot de populisten die tussen 1980 en 1990 er in waren geslaagd in Zuid-Amerikaanse landen de macht te grijpen. Le Boucher ziet parallellen tussen de plannen die ze uitvoerden en wat Trump lijkt te willen gaan doen:
‘Er zijn zo veel overeenstemmende punten tussen het programma van Trump en de politiek die in deze landen werd gevoerd dat de algemene conclusie zeer pertinent blijft.
Trump is about to use a budget trick to steal from an entire generation https://t.co/oRZxjXnelx pic.twitter.com/5ueRP5QMg5
“” BI Finance (@clusterstock) November 20, 2016
Arbeidersklasse krijgt verschrikkelijke factuur gepresenteerd
Al deze landen kenden – in het begin – een zeker succes. Ook na de verkiezing van Trump wijst alles er op dat we in die richting evolueren: de beurzen stijgen en geruststellende commentaren doen de ronde. In het begin lijkt het dus te werken. Dan, zeer snel glijdt de economie uit en eindigt het avontuur zeer slecht, waardoor de bevolkingsklasse, die verondersteld werd de bevoordeelde van dit populisme te worden, een verschrikkelijke factuur gepresenteerd krijgt. ‘
Uiteraard zijn de VS niet Argentinië of Peru, maar toch… In deze beide landen, maar ook in Chili, Brazilië, Mexico, Nicaragua en uiteraard Venezuela leidden populistische initiatieven rechtstreeks naar het bankroet, waarna het land in verschillende gevallen onder de voogdij van het IMF werd geplaatst.
Onwetendheid of minachting voor de economie
De oorzaak voor zulk fiasco is steeds te zoeken bij het opmerkelijke gebrek aan kennis van populistische leiders over de economie. Onwetendheid of minachting, dat maakt weinig verschil: de gevolgen zijn brutaal.
De VS zijn de belangrijkste economie ter wereld, die door de dollar wordt geregeerd. Donald Trump zal dus vele obstakels kunnen vermijden, die zijn collega’s in het zuiden uiteindelijk op de knieën hebben gekregen. Het scenario is dus niet geschreven, maar de economie is niet langer autonoom, ze is minder afhankelijk van de anderen, maar ze is er wel afhankelijk van voor haar leningen, haar arbeid en haar groei.
Indien Trumps programma wordt doorgevoerd, zal het budgettekort op 10 jaar stijgen van 3% van de openbare schuld naar 25%. Wat zal het effect daarvan zijn op de dollar, de inflatie, de lonen, de invoer, de werkgelegenheid? Algemeen genomen mogen we verwachten dat de blanke arbeider de prijs zal betalen.