In Zwitserland heeft de bevolking in een referendum een strengere wetgeving tegenover de immigratie uit de Europese Unie afgewezen. Daardoor blijft het vrij verkeer van personen tussen de Europese Unie en Zwitserland intact. Het voorstel om de immigratiewetgeving aan te scherpen, werd met 61,7 procent van de uitgebracht stemmen verworpen.

De deelname aan het referendum lag beduidend hoger dan bij eerdere volksraadplegingen. Aan de stemming nam bijna 59 procent van de kiesgerechtigde burgers deel. Normaal is er sprake van een opkomst van ongeveer 50 procent.

Rechts-populistisch

Op het referendum was aangestuurd door de rechts-populistische Schweizerische Volkspartei (SVP). Alle andere partijen hadden echter opgeroepen om een strengere wetgeving af te wijzen. Daarbij kregen zij ook de steun van de de regering, het parlement, de vakbonden en de werkgeversorganisaties.

Gevreesd werd immers dat een strengere immigratie-wetgeving de algemene betrekkingen met de Europese Unie in gevaar zou kunnen brengen.

De Schweizerische Volkspartei had op basis van het referendum een herziening van de Zwitserse grondwet op het oog. Die operatie moest er volgens de partij voor zorgen dat het land zijn immigratiebeleid autonoom zou kunnen bepalen.

De Schweizerische Volkspartei heeft van de strijd tegen de immigratie en de kritiek op de invloed van de Europese Unie van hoofdthema’s gemaakt. De rechts-populistische partij voert daarbij aan dat de rijke Alpenstaat Zwitserland onder een ongecontroleerde en buitensporige immigratie heeft te lijden.

Guillotine

De Zwitserse regering had in de aanloop naar het referendum echter gewaarschuwd voor de gevolgen van een eenzijdige opzegging van het akkoord rond het vrij verkeer van personen. Daarbij werd gewag gemaakt van een guillotine-clausule in de verdragen tussen Zwitserland en de Europese Unie.

Een eenzijdige opzegging van het immigratie-akkoord, zou een reden zijn om het hele pakket overeenkomsten met de Europese Unie te bevriezen. Dat zou voor Zwitserland belangrijke gevolgen kunnen hebben. De Europese Unie is immers de belangrijkste handelspartner van Zwitserland.

Celine Amaudruz, ondervoorzitter van de Schweizerische Volkspartei, merkte op dat de waarschuwing voor de guillotine-clausule de Zwitserse kiezers van een keuze voor strengere maatregelen had doen afzien.

‘Het Zwitserse volk heeft een duidelijke boodschap uitgesproken en afgegeven,’ zei echter Charles Michel, voorzitter van de Europese Raad, in een reactie. ‘De Zwitserse bevolking ziet dat wij samen een geweldige toekomst hebben. We kijken ernaar uit om onze nauwe samenwerking verder te zetten.’

Ook Ursula von der Leyen, voorzitter van de Europese Commissie, reageerde opgetogen op het resultaat van het referendum. ‘Het wederzijdse recht om zich in de Europese Unie en Zwitserland vrij te bewegen, te vestigen en te werken is een van de belangrijkste pijlers van onze onderlinge relatie,’ aldus von der Leyen.

De Europese Unie had het verloop van het referendum met grote bezorgdheid geleid. Een soortgelijk initiatief van de Schweizerische Volkspartei was zes jaar geleden met een nipte meerderheid aangenomen.

Die beslissing had de betrekkingen tussen Zwitserland en de Europese Unie een aanzienlijke slag toegebracht. Het heeft jaren geduurd vooral de aangerichte schade grotendeels konden worden hersteld.