Ondanks de vele mogelijkheden van waterstof is er geen wetenschappelijk bewijs dat het een oplossing is voor het verwarmen van huizen. Dat is de conclusie die wetenschappers trekken op basis van een grote meta-studie. Maar is het wel zo zwart-wit?

De wetenschappers trokken deze conclusie niet door nieuw onderzoek, maar door 32 andere onafhankelijke studies over de potentie van waterstof voor het verwarmen van huishoudens onder de loep te nemen. Geen van de studies wees waterstof aan als geschikte een-op-een vervanging voor verwarming op basis van fossiele brandstoffen. Alternatieven als warmtepompen, stadsverwarming en thermische zonne-energie zijn in de regel goedkoper, efficiënter en behoeven minder grondstoffen, luidt de conclusie.

Waterstof als aanvulling

Hoewel de onderzoekers waarschuwen voor het gebruik van waterstofketels als directe vervanging van gasketels, zien ze wel mogelijkheden voor waterstof als aanvulling op andere technieken. Zo kunnen hybride warmtepompen in combinatie met een waterstofketel ingezet worden om de piekvraag naar elektriciteit te verlichten. Ook is denkbaar dat industriegebieden die in de toekomst gebruik gaan maken van lokaal geproduceerde waterstof, de energiedrager kunnen leveren aan nabijgelegen woonwijken.

Groene waterstof goedkoper

Door de opkomst van zonne- en windparken en de technologische opmars van elektrolysers wordt groene waterstof in de toekomst steeds goedkoper, verwachten de wetenschappers. Als de productiekosten van groene stroom echter dalen, zullen warmtepompen hier ook de voordelen van meepakken. Daardoor blijft deze laatste waarschijnlijk alsnog goedkoper.

Er zijn genoeg andere gebieden waar groene waterstof op korte termijn fossiele brandstoffen kan vervangen, concluderen de onderzoekers. Zo zien ze toepassingen voor de productie van kunstmest, zware industriële processen, de scheepvaart en energieopslag.

Overhaaste conclusies

Professor future energy systems Ad van Wijk van de TUDelft waarschuwt voor overhaaste conclusies. “Elektrificatie heeft natuurlijk een streepje voor op waterstof. Toch zie je de afgelopen jaren steeds vaker dat onderzoeken waterstof noemen als onderdeel van de energiemix om huizen te verwarmen.”

Warmtepompen voor nieuwbouw

Van Wijk benadrukt dat er altijd per situatie beoordeeld moet worden welke mogelijkheden binnen die energiemix benut kunnen worden. “Voor nieuwbouw is het installeren van warmtepompen een logische keuze. Maar dat is heel anders voor slecht geïsoleerde huizen, waar warmtepompen niet werken. Logischer is het dan om een brandstofcel te installeren die bij kan springen op momenten dat de warmtevraag hoog is, bijvoorbeeld in de winter.” En met de netcongestie waar sommige gebieden mee kampen, staat Nederland voor heel andere uitdagingen dan een land als Noorwegen, waar uitbreiding van het net makkelijker gaat.

Studies zijn vaak geneigd te denken in sectoren, zegt Van Wijk. “Maar de wereld is niet sectorgewijs ingedeeld, maar geografisch. In Nederland hebben we een elektriciteitsnet en een gasinfrastructuur, dus laten we een slimme combinatie van deze twee gebruiken.”

Gasketel of waterstofketel

Het grote voordeel van waterstof voor het verwarmen van huizen is dat het grotendeels gebruik kan maken van de bestaande gasinfrastructuur. Een gasketel verschilt in feite weinig van een waterstofketel. Je kunt waterstof, net als aardgas, verbranden voor warmte. Daarbij komt dan waterdamp vrij, in plaats van schadelijke broeikasgassen.

(kg)