Criminelen gebruiken al maandenlang alle mogelijke middelen om van de pandemie te profiteren. Sommigen beloven online grootse dingen en sturen vervolgens niets zodra ze het geld hebben ontvangen. Anderen leveren namaakvaccins. Pfizer heeft nu gemeld dat er vervalsingen van zijn vaccin in de Europese Unie zijn geïdentificeerd.

Maskers, tests, paspoorten: namaakproducten in verband met de pandemie grijpen nu al een jaar om zich heen over de hele wereld. Vaccins zijn geen uitzondering op de regel. In december 2020 waarschuwde Interpol hiervoor. De internationale politiedienst riep op tot waakzaamheid. Een dreigement dat het Europees Bureau voor Fraudebestrijding in februari jongstleden had herhaald.

Om deze zwendelpraktijken te bestrijden, hebben de autoriteiten de hulp van de vaccinproducenten ingeroepen. Woensdag kondigde Pfizer aan dat het voor het eerst namaakvaccins had geïdentificeerd, meldde de Wall Street Journal. De producten werden ontdekt en in beslag genomen in Mexico (in de noordoostelijke staat Nuevo León) en in Polen.

1.000 dollar per dosis

In Mexico kregen 80 mensen in een kliniek een dosis van het nepvaccin in ruil voor 1.000 dollar. Tot nu toe lijkt geen van hen gezondheidsproblemen te hebben gehad. De flesjes, die in koelboxen werden gevonden, hadden andere partijnummers dan de voorraden die naar de staat waren gestuurd, en de verkeerde vervaldatum, aldus Dr. Manuel de la O, secretaris van volksgezondheid voor de staat Nuevo Leon.

Van hun kant verklaarden de Poolse autoriteiten dat de nepvaccins bij niemand waren geïnjecteerd. De flesjes, met het etiket Pfizer, bevatten vermoedelijk een antirimpelproduct. De man die ze in zijn bezit had, is gearresteerd.

‘Iedereen op de planeet heeft het nodig. Veel mensen hebben het hard nodig’, zei Lev Kubiak, Pfizer’s wereldwijde hoofd van beveiliging. ‘Wij hebben een zeer beperkt aanbod, een aanbod dat zal groeien naarmate onze schaal toeneemt en andere bedrijven zich op de vaccinmarkt begeven. Ondertussen is er een perfecte gelegenheid voor criminelen.’

Een primeur in Europa

Meestal gaat het bij dit soort deals om criminelen die geld willen krijgen zonder er iets voor terug te sturen. Het proces kan ook worden gebruikt om persoonlijke informatie over de slachtoffers te verkrijgen om valse documenten te creëren.

Op 1 maart van dit jaar had het Europees Bureau voor Fraudebestrijding bekendgemaakt dat in totaal 900 miljoen doses (met een totaal prijskaartje van ongeveer 12,7 miljard euro) aan de EU-landen waren aangeboden door mensen die zich voordeden als tussenpersonen voor de fabrikanten.

Het maken en afleveren van valse doses is een zeldzamer verschijnsel. Het komt meestal voor in landen waar reeds een zekere criminele traditie van namaakgeneesmiddelen bestaat en waar het aanbod van coronavirusvaccins veel kleiner is dan de vraag. Mexico voldoet aan beide criteria. Begin februari werden daar in een soortgelijke zaak zes mensen gearresteerd, terwijl er nog een onderzoek loopt naar een grote hoeveelheid vermoedelijke Spoetnik V-vaccins die in een privévliegtuig met bestemming Honduras werd aangetroffen.

Begin maart werd een crimineel netwerk tussen China en Zuid-Afrika ontmanteld, wat leidde tot de arrestatie van 84 personen. Enkele duizenden doses namaakvaccins werden in beslag genomen. China is ook een draaischijf voor deze handel.

(am)