Er zijn “sterke aanwijzingen” dat Vladimir Poetin persoonlijk heeft ingestemd met de levering van de raket die vlucht MH17 in 2014 heeft neergehaald. Dat heeft het internationaal onderzoeksteam Joint Investigation Team (JIT) bekend gemaakt. Toch lijkt het er niet op dat Poetin zal worden vervolgd.

De essentie: Vlucht MH17 werd in juli 2014 neergeschoten met een door Rusland geleverde grond-luchtraket. Alle 298 inzittenden – waaronder 4 Belgen – kwamen om het leven. Het toestel vloog over het oosten van Oekraïne, waar op dat moment een conflict tussen het Oekraïense leger en de zelfbenoemde Volksrepubliek Donetsk woedde.

• Vier jaar later in 2018 zeiden Nederland en Australië dat Rusland verantwoordelijk was voor de ramp, nadat onderzoekers concludeerden dat de Buk-raket die werd afgeschoten afkomstig was van een Russische militaire basis. 
• Uit het rapport van het JIT, dat op woensdag werd vrijgegeven, blijkt dat Poetin zelf nauw betrokken was bij de levering van de raket. Uit getapte telefoongesprekken tussen Russische overheidsmedewerkers werd duidelijk dat de beslissing over militaire ondersteuning aan de Volksrepubliek Donetsk lag bij Poetin en zijn Defensie-minister Sergei Shoigu.
  • Volgens het onderzoeksteam werd het verzoek van de levering van grond-luchtraketten persoonlijk voorgelegd aan Poetin, en was zijn beslissing positief. Het JIT zegt dat het echter niet duidelijk is of er in het verzoek uitdrukkelijk over een Buk-systeem werd gesproken.
• De onderzoekers stellen om die reden, hoewel er sterke aanwijzingen zijn, dat het bewijs niet voldoende is om Poetin daadwerkelijk te vervolgen. “Het bewijs is niet volledig en sluitend. Daarom spreken we van sterke aanwijzingen”.
  • Het rapport vermeldt ook dat “de president van de Russische Federatie, als staatshoofd, onder internationaal recht gevrijwaard is van vervolging”.
• Het JIT heeft daarnaast een afgeluisterd gesprek uit 2017 vrijgegeven, waarin Poetin met een rebellenleider de situatie in Donetsk bespreekt. “Het laat zien dat Poetin persoonlijk betrokken was bij het conflict in Oekraïne”, aldus onderzoekers.

Moskou ontkent betrokkenheid

De achtergrond: Het JIT bestaat uit deskundigen uit Nederland, Australië, Maleisië, België en Oekraïne. 

• Moskou heeft altijd elke betrokkenheid bij het neerhalen van MH17 ontkend en weigert mee te werken aan het internationale onderzoek.
• Het rapport van het JIT komt bijna drie maanden nadat een Nederlandse rechtbank twee Russen en een Oekraïner bij verstek tot levenslange gevangenisstraffen heeft veroordeeld. De drie waren betrokken bij het aan- en afvoeren van het wapen. Het is onduidelijk of ze ooit hun straf zullen uitzitten.

(nd)