Sombere vooruitzichten Duitse economie voorspellen weinig goeds voor België

Verschillende indicatoren wijzen op een duidelijke vertraging van de wereldeconomie. In belangrijke delen van de wereldeconomie is het recessiegevaar ondertussen reëel. Ook de Belgische economie glijdt dit jaar allicht terug in recessie. Bedrijven staan voor een moeilijke tweede jaarhelft. 

De voorbije weken gingen opnieuw extra alarmsignalen af over de toestand van de wereldeconomie. De meeste voorlopende indicatoren zijn al een aantal maanden aan het afkoelen, maar daar zitten toch ook wat opmerkelijke uitschieters tussen. Zo zijn de prijzen van de meeste industriële metalen duidelijk aan het dalen. De koperprijs, doorgaans een degelijke conjunctuurindicator, viel al met een kwart terug sinds de piek eind februari (de helft van die daling kwam in de voorbije maand). In de VS kreeg het consumentenvertrouwen (volgens de indicator van de universiteit van Michigan) een onwaarschijnlijke dreun: in juni zakte die terug tot het dieptepunt van 2008. In Duitsland hangen de verwachtingen van de ondernemers nu al een paar maanden op recessieniveaus. En in ons land vielen de vraagvooruitzichten in de bouw terug tot net boven het niveau van het dieptepunt tijdens de coronacrisis. Die uitschieters zijn hopelijk overdreven, maar hoe dan ook staat de wereldeconomie voor een moeilijke periode.

Hindernissen voor de wereldeconomie

Verschillende factoren wegen vandaag op de wereldeconomie:

  • Toeleveringsproblemen: met de oorlog in Oekraïne en de lockdowns in China zijn de toeleveringsproblemen dit jaar opnieuw toegenomen. Er zijn ondertussen wat aarzelende tekenen van beterschap, maar vorig jaar werd al duidelijk dat het herstel van de internationale toeleveringsketens lang kan duren. En uiteraard valt een nieuwe corona-opflakkering met bijhorende lockdowns (vooral in Azië) niet uit te sluiten.
  • Consument: de hoge inflatie zet in grote delen van de wereld de consument onder druk. In de meeste landen is er geen compensatie via loonindexering waardoor de koopkracht aangetast wordt door de inflatie. Anderzijds zitten consumenten in heel wat landen wel met spaaroverschotten opgebouwd tijdens de coronacrisis en blijft de arbeidsmarkt vooralsnog overeind. Niettemin zal de negatieve impact van de hogere inflatie, ook op het vertrouwen, op korte termijn allicht de bovenhand nemen.
  • Stijgende rentes: in reactie op de hoge inflatie veranderden de centrale bankiers in zowat alle industrielanden het geweer van schouder. De focus ligt niet langer op het ondersteunen van de economie, maar op de strijd tegen de inflatie, zelfs als dat op korte termijn ten koste gaat van de economische activiteit. Om de inflatie terug onder binnen de perken te krijgen, zullen de centrale bankiers de economische activiteit bewust afremmen. De bedoeling is om dat gecontroleerd te laten gebeuren. Daarbij wordt doorgaans de term ‘zachte landing’ gehanteerd, maar in het verleden bleek die landing vaak minder zacht dan verhoopt.

Reëel recessiegevaar

Naast die huidige hindernissen zijn er ook nog een aantal belangrijke risico’s die de vooruitzichten overschaduwen. Nieuwe opflakkeringen van corona kunnen de wereldeconomie uiteraard parten spelen, de snel stijgende voedingsprijzen kunnen een brede economische en sociale impact hebben die vandaag moeilijk in te schatten valt, en specifiek voor Europa is er grote onzekerheid over de gasprijzen en -bevoorrading. De Europese gasprijs sprong al van 80 euro per Mwh begin juni naar 150 euro vandaag, en het blijft nog maar de vraag wat dat volgende winter zal  geven. 

De combinatie van serieuze belemmeringen voor de economie op dit moment en belangrijke bijkomende risico’s voor de komende maanden resulteert in sombere economische vooruitzichten. Toch blijft ook een positief scenario mogelijk voor de komende maanden, als de energie- en grondstoffenprijzen snel terug zouden dalen, waardoor ook de inflatie sneller zou afkoelen en de centrale bankiers minder hard op de rem moeten staan. Het meer waarschijnlijke scenario is evenwel dat de wereldeconomie voor een moeilijke tweede jaarhelft staat, waarbij het recessiegevaar in belangrijke delen van de wereldeconomie reëel is.

Ook in België

Als belangrijke delen van de wereldeconomie in de remmen gaan, zal dat ook in België niet onopgemerkt passeren. Vooral de sombere vooruitzichten voor de Duitse economie voorspellen weinig goeds voor onze economie. Naast de hierboven vermelde hindernissen krijgen onze bedrijven bovendien ook nog af te rekenen met de aanhoudende krapte op de arbeidsmarkt en de snel oplopende loonhandicap via de automatische indexering. Volgens de eerste ramingen is de groei in het tweede kwartaal al stilgevallen. De geleidelijke verzwakking van het ondernemersvertrouwen in de voorbije maanden, en vooral de spectaculaire verslechtering van de vooruitzichten in de bouw suggereren dat de economische activiteit in de komende maanden zal krimpen. De bouw is immers een belangrijke sector in onze economie. 

Het ziet er naar uit dat onze economie dit jaar terug in recessie glijdt, maar dat blijft allicht een milde recessie. Waarschijnlijk wordt het een atypische recessie waarbij vooral de arbeidsmarkt goed stand houdt. Het risico op bijkomende negatieve verrassingen, bijvoorbeeld met de gasprijzen, is evenwel zeer reëel. Hoe dan ook staan de bedrijven voor een moeilijke tweede jaarhelft. 


De auteur Bart Van Craeynest is Hoofdeconoom bij Voka en auteur van Terug naar de feiten

Meer