Premier Charles Michel triomfeert en heeft z’n revanche beet

Het is vandaag de tweede dinsdag van oktober en dan opent de Kamer gewoontegetrouw het parlementaire jaar en komt premier Charles Michel (MR) speechen. En Michel zal glunderen, want hij triomfeert: economisch gaat het goed en al in de zomer sloot zijn regering een ambitieus akkoord. Daarmee heeft hij de verwachtingen ruimschoots overtroffen. Michel zet vandaag de puntjes op de i.

Het moet toch lang geleden zijn dat een eerste minister zo relax naar de State of the Union kwam afzakken. Dat heeft met timing te maken: doelbewust organiseerde premier Michel al deze zomer het grote begrotingsoverleg. Het werd het moment waarop alles samenkwam, en de premier uiteindelijk een groot akkoord uit de brand sleepte. Op voorhand had lang niet iedereen hem dat succes toegedicht. Dat scepticisme is een rode draad in het premierschap van Michel. Al van bij de start kondigde politieke tegenstanders, de PS op kop, met veel minachting aan dat deze ‘kamikazecoalitie’ het nauwelijks enkele weken zou volhouden. De twijfel bleef, zeker ook bij een deel van de pers, die gretig smulde van het smeulend conflict tussen de Vlaamse coalitiepartners. Daarbij maakten N-VA, CD&V en Open Vld het de premier niet bepaald makkelijk: het was bij momenten van het ene brandje naar het andere hollen.

Het veiligheidsbeleid als houvast

Het kantelpunt voor de regering kwam er met de aanslagen van 22 maart in Brussel. Plots werd het veiligheidsbeleid prioriteit nummer 1 voor deze regering, een domein waarop N-VA en MR elkaar feilloos vonden. Het gaf een broodnodige extra dimensie aan de centrumrechtse coalitie. Tegelijk was de nasleep van de aanslagen één van de moeilijkste momenten van de ploeg: in de nacht van 23 maart 2016 hing het lot van minister van Binnenlandse Zaken Jan Jambon (N-VA) en minister van Justitie Koen Geens (CD&V) aan een zijden draadje. Heel de coalitie begon zo te wankelen, maar uiteindelijk was het de premier die iedereen aan boord hield. De zaak stabiliseerde en zowel Jambon als Geens groeiden uit tot sterkhouders in de ploeg. Maar tegelijk had de premier niet altijd de regie helemaal in handen. Bij het vorige begrotingsoverleg, dat toen wel in het najaar vlak voor de State of the Union werd georganiseerd, ging het compleet mis. Boos stapte Kris Peeters (CD&V) op, en uiteindelijk moest de speech bij de opening van het parlementaire jaar uitgesteld worden.

“Ik heb geen schrik om de vergelijking met de vijf vorige premiers aan te gaan”

De brokken zijn ondertussen gelijmd. Een groot akkoord in de zomer lukte, opnieuw tegen de verwachtingen van de klassieke pers in. Heel symbolisch was daarbij de receptie op 11 juli, in het Brusselse stadhuis. De drie Vlaamse partijvoorzitters, Bart De Wever (N-VA), Wouter Beke (CD&V) en Gwendolyn Rutten (Open Vld) stonden er bijna een uur alleen te praten op het binnenplein, ver genoeg van de rest van de receptiegangers om discreet te kunnen praten, maar wel zichtbaar voor het oog van pers, vriend en vijand om de boodschap te laten aankomen. En op diezelfde receptie toonde Michel zich, toen al, bijzonder zelfzeker: “Om de twee weken hoor of lees ik wel ergens “dat het nu het moment is voor de regering” of dat “een cruciale periode aanbreekt”. Dus ja, we zullen ook nu wel met die druk kunnen omgaan hoor…”. Enkele weken later had hij een akkoord op zak. Het was toen, op 11 juli al, dat hij ook voor het eerst sprak over de vergelijking met vorige eerste ministers: “Beoordeel mij maar op het einde van vijf jaar. Ik heb geen schrik om dan de vergelijking met vijf voorgaande premiers aan te gaan. Misschien klinkt dat nu weer te arrogant, maar ik denk echt dat wij het land een andere koers geven.”

Wie wordt zijn opvolger?

Het is die boodschap die vandaag opnieuw zal weerklinken: Michel en co als de hervormers, de ploeg die het land op een andere koers gezet hebben. En het moet gezegd: de cijfers zitten goed. De economie trekt aan, en de belangrijkste belofte, die van jobcreatie, wordt waargemaakt. Grote vraag is, zoals bij elke Belgische premier, of dat de verdienste is van zijn ploeg, of van de economische gunstige wind die over heel Europa en de VS waait. De waarheid ligt altijd wat in het midden. Feit is dat de beloftes bij het aantreden van de ploeg over de begroting niet zijn ingelost. Het werk is nog niet af, het evenwicht niet bereikt. Dat wordt een opdracht voor de volgende regering, want niemand verwacht in het verkiezingsjaar 2018 nog grootse zaken van Michel I. Nu al duikt de vraag op naar wie de volgende premier wordt. CD&V gaf alvast te kennen dat ze gerust Michel nog een tweede legislatuur gunnen. Bij de premier lachen ze het een beetje weg. “Daarover is zoveel onzekerheid, het is bijna een spel van pure Russische roulette. De premier heeft goeie kaarten, ook niet meer dan dan. Al die voorspellingen, wait and see.” Nu eerst die speech in de Kamer op de juiste manier brengen.