Vlaanderen staat op het punt een belangrijke stap te zetten in de strijd tegen verkeersovertredingen. Vanaf volgend jaar zullen de duizenden ANPR-camera’s die over het hele gewest verspreid staan, nummerplaten automatisch vergelijken met nationale en regionale databanken om voertuigen op te sporen die zonder geldige verzekering rijden of waarvan de technische keuring verlopen is.
Dit systeem steunt onder meer op de Proof of Insurance-databank die de gegevens van verzekeraars centraliseert. Zo moet de identificatie van overtreders meteen mogelijk zijn. Ook worden automobilisten die te laat zijn voor de autokeuring automatisch gedetecteerd en beboet. De redenering is simpel: permanente controle, 24/7, waardoor overtreders niet meer aan de geldende regels en boetes kunnen ontsnappen.
Een magistraat slaat alarm
Toch roept deze politieke vastberadenheid nu al stevige bedenkingen op bij bepaalde waarnemers. In een interview met Sudinfo trekt de procureur des Konings in Hoei, Philippe Dulieu, aan de alarmbel en voorspelt hij een tsunami. Volgens hem kan automatisering niet worden ingevoerd zonder voorafgaande evaluatie én overleg met alle actoren binnen justitie.
In werkelijkheid rijzen er twee grote vragen. Enerzijds: hebben de regionale verwerkingscentra genoeg personeel om die stroom van processen-verbaal te slikken? In het verleden zagen we al dat de wildgroei aan snelheidsovertredingen de diensten letterlijk heeft overspoeld, waarna ze de handdoek gooiden.
Anderzijds: raken de zwaarste dossiers die naar de politierechtbanken gaan nog behandeld? Het is een publiek geheim dat justitie onderbemand is en dat de doorlooptijden nu al te lang zijn. Zonder extra middelen of overleg met het veld is de kans groot dat het ook hier vastloopt. Zeker omdat beschuldigde bestuurders vaak bijzonder inventief redeneren, waardoor dossiers nu al meer tijd vragen. Een potentiële lawine aan pv’s dreigt dus ook hier de magistraten te doen verdrinken.
Ook juridische valkuilen
Het gaat bovendien niet alleen om de verwerkingscapaciteit of de justitiële wereld. Er zijn ook andere zwakke plekken, zoals het onderscheid tussen eigenaar en bestuurder. Wanneer een voertuig vandaag fysiek wordt onderschept, staat de identiteit van de bestuurder in het pv en is hij of zij de persoon die vervolgd wordt. Met automatisering krijgt de houder van de nummerplaat het pv of de boete in de bus. Maar wat als die persoon niet achter het stuur zat?
In het huidige systeem kan het parket per geval oordelen en de échte dader vervolgen, zeker bij recidive. Met een automatische procedure dreigt die menselijke beoordeling te verdwijnen. Gevolg: onvoorzichtige of zelfs recidiverende bestuurders zouden buiten schot kunnen blijven.
Blind vertrouwen in technologie?
Voor de Vlaamse overheid heeft de automatisering twee doelen: de dekking van het hele grondgebied verbeteren en de straffeloosheid terugdringen. Ter herinnering: in 2022 werden in België ongeveer 25.400 pv’s opgesteld voor gebrek aan verzekering, goed voor 70 per dag. Met camera’s zal het aantal overtredingen onvermijdelijk de stijgen.
De vraag is hoever je een opdracht die ook menselijke beoordeling vereist, mag delegeren aan technologie. Elders opgedane ervaringen tonen aan dat machines allerminst onfeilbaar zijn. Scanwagens die in steden het parkeren controleren, leidden bijvoorbeeld tot onterechte boetes en doen dat nog altijd. En het gaat hier niet om uitzonderlijke gevallen. Geldt dat straks ook voor andere overtredingen? Het antwoord volgt vanaf 2026.

