De Russische centrale bank moet nu woensdag 117 miljoen dollar rente betalen op twee euro-obligaties. Dit is de eerste van vier schuldbetalingen die Rusland deze maand moet doen. Door de westerse sancties tegen het land kan het Kremlin een belangrijk deel van de deviezenreserves niet aanspreken. Daarenboven zijn betalingen in euro’s of dollars aan banden gelegd.

Indien Rusland zijn financiële verplichtingen niet nakomt, zou dat de eerste wanbetaling van het land zijn sinds 1998, toen de centrale bank in gebreke bleef bij de aflossing van haar binnenlandse schuld. Maar het is de eerste keer dat de staat zijn schuld in vreemde valuta niet kan aflossen sinds 1918 en de Bolsjewistische revolutie.

Het Oost-Europese land gaat momenteel gebukt onder de westerse sancties. Moskou heeft geprobeerd de gevolgen van deze sancties te beperken door kapitaalcontroles, maar de situatie heeft ertoe geleid dat de drie belangrijkste ratingbureaus de kredietwaardigheid van Rusland hebben verlaagd en een wanbetaling zeer waarschijnlijk achten.

Een complex spel

De Russische regering heeft gewaarschuwd dat de betalingen aan haar schuldeisers zullen worden verricht in roebels, die sinds het begin van de oorlog in Oekraïne sterk in waarde zijn gedaald. Probleem is dat de betalingen nu woensdag niet mogen gedaan worden in de Russische munteenheid. Dat is contractueel vastgelegd.

De Russische minister van Financiën heeft maandag aangekondigd dat Rusland zijn yuan-reserves zal gebruiken om een deel van zijn betalingen te doen. In beide gevallen zou dit neerkomen op een wanbetaling.

Maar het Westen heeft er eigenlijk belang bij dat Rusland zijn resterende deviezen opgebruikt om zijn schuldeisers te betalen. Dit zou de manoeuvreerruimte van de Russische centrale bank immers nog verder beperken.

Rusland schermt intussen met het argument dat het over voldoende kapitaal beschikt om aan zijn financiële verplichtingen te voldoen, maar dat het Westen dit onmogelijk maakt. “De sanctionerende landen sturen ons op een kunstmatige manier naar het internationale bankroet”, aldus de minister. Volgens de Russen kan de schuld enkel worden afgelost als het Westen de sancties tegen het land opheft of verlicht.

Wat zijn de gevolgen van een internationaal bankroet?

Hoe dan ook kan een internationaal bankroet van Rusland vergaande gevolgen hebben op de lange termijn. De Amerikaanse zakenzender CNBC interviewde verschillende specialisten. Zij waarschuwen voor de volgende zaken:

• Ratingbureaus kunnen de rating van Rusland verder verlagen, waardoor het voor het land zeer moeilijk zou worden om op de markten te lenen. Zelfs als de oorlog plotseling zou eindigen, zullen deze ratings zich maar langzaam herstellen.
• Zonder leningen of met leningen tegen ongunstige tarieven zou de Russische economie hard worden getroffen.
• Rusland staat echter financieel sterk in zijn schoenen dankzij zijn natuurlijke hulpbronnen. Het is daarom niet erg afhankelijk van buitenlandse financiering. Dit is minder het geval voor Russische bedrijven, die de eerste slachtoffers van een bankroet zouden kunnen zijn. Als de Russische economie in een recessie terechtkomt, neemt de kans op wanbetalingen door bedrijven toe.

Voor de rest van de wereld zijn de gevolgen van een internationaal bankroet van Rusland echter beperkt: 120 miljard dollar, hoewel de Europese banken meer blootgesteld zijn dan de Amerikaanse. De totale omvang van de Russische overheidsschuld in vreemde valuta van niet-ingezetenen bedraagt zo’n 20 miljard dollar. Kortom, dat is niet genoeg om een domino-effect op de hele financiële wereld teweeg te brengen.

(fjc)