Ethiopië heeft de eerste turbines in de Grote Renaissancedam aangezet, waarmee een van ’s werelds grootste waterkrachtdammen nu officieel actief is. De bouw van de dam, die in totaal zo’n vijf miljard dollar zal kosten en de grootste waterkrachtcentrale van Afrika wordt, heeft al tot heel wat wrevel geleid met landen stroomafwaarts van Ethiopië.

De dam ligt in de Blauwe Nijl, de rivier die in Soedan samenvloeit met de Witte Nijl, maar 80 procent van het water voor de Nijl levert. Zowel Soedan als Egypte, landen die allebei stroomafwaarts liggen, hebben een economie die enorm afhankelijk is van de Nijl. In Egypte woont zelfs 95 procent van de bevolking (in totaal ongeveer 100 miljoen inwoners) op de oevers van de Nijl. Ook Soedan is afhankelijk van de rivier, aangezien in beide landen amper neerslag valt. De bouw van een dam, die zorgt voor een groot stuwmeer en dus een kleiner debiet voor de rivier, brengt in de ogen van beide landen enkel negatieve gevolgen met zich mee.

Zo kan fauna en flora minder goed overleven. Door de dam zouden er in Egypte nog nauwelijks krokodillen of nijlpaarden voorkomen. Ook het vruchtbare slib dat de rivier vervoert, zal worden tegengehouden, waardoor de oevers van de Nijl minder vruchtbaar zullen zijn. Egypte en Soedan zullen meer kunstmest moeten invoeren, wat dan weer slecht is voor de ecologie.

Ethiopiës kant

Ethiopië negeert die contra’s grotendeels. Het land is veel groener en natter dan de noorderburen, en de economie steunt dus ook minder op de Nijl. Qua energie kan de rivier dan weer wel het land een duwtje in de rug geven. Ethiopië kampt namelijk met een gigantische energiecrisis, wat met de bouw van zestien turbines met een totale capaciteit van 6.350 Megawatt aan stroom voor een deel kan verholpen worden.

Ook beloofde het land een deel van de opgewekte energie te gaan verkopen aan Soedan en Egypte, zodat de energieprijzen daar laag blijven. Ook brengt het land aan dat de dam overstromingen kan helpen voorkomen, door water geleidelijk aan door te laten. Uiteindelijk zou er amper een verschil zijn in de hoeveelheid water dat in Egypte binnenstroomt.

De bouw van de dam leidde al tot heel wat wrevel tussen de landen, tot op het punt dat ze er bijna een oorlog om startten. Uiteindelijk maakte Ethiopië handig gebruik van het machtsvacuüm dat in Egypte ontstond na het afzetten van president Moebarak. Op 2 april 2011 werd gestart et de bouw van de dam, sinds juli 2020 loop het reservoir achter de dam rustig vol. Dit kan vier tot zeven jaar duren, waarna de dam officieel klaar is. Maar ondertussen kunnen de turbines wel al stroom opwekken voor het energie-lijdende Ethiopië.

(jvdh)