Turks president Recep Tayyip Erdogan heeft 14 admiraals aangeklaagd voor een open brief waarin ze kritiek uiten op een miljardenproject dat in de steigers staat. Volgens Erdogan, die zich tegenwoordig alleen nog laat omringen met jaknikkers, is bezwaar tegen zijn beleidsplannen hetzelfde als een couppoging.
In de brief betuigen 103 admiraals buiten dienst hun steun aan een 85 jaar oud verdrag. Dat weet NRC. Naar aanleiding van het schrijven riep Erdogan maandag zijn veiligheidskabinet bijeen. Veertien admiraals werden ogenblikkelijk aangeklaagd vanwege ‘samenzwering tegen de staatsveiligheid en de constitutionele orde’.
De admiraals gooiden de knuppel in het hoenderhok bij het debat over Kanal Istanbul. Dit is een nieuwe waterweg tussen de Zwarte Zee en de Zee van Marmara die de scheepvaart door de Bosporus moet verminderen.
Verdrag van Montreux
Hoewel de Turkse economie in bijzonder slechte papieren zit, heeft de president het ‘dwaas’ miljardenproject onlangs nieuw leven ingeblazen. Parlementsvoorzitter Mustafa Sentop, één van Erdogans lakeien, merkte eerder op dat de leider zich eenzijdig uit het Verdrag van Montreux kan terugtrekken om het kanaal te realiseren.
Dit Verdrag werd in 1936 ondertekend door onder meer Turkije, de Sovjet-Unie, Engeland, Frankrijk en Griekenland. Het vormt de facto de basis voor de Turkse seculiere republiek, die de volledige controle kreeg over de Bosporus en de Dardanellen.
In de overeenkomst wordt de vrije doorgang van koopvaardijschepen in vredestijd gegarandeerd. Ook beperkt deze de toegang van militaire schepen tot de Zwarte Zee.
Erdogan vs. Atatürk
In het geschrift noemen de admiraals het ‘zorgwekkend’ om het verdrag in vraag te stellen, aangezien het ‘de beste bescherming vormt voor de belangen van Turkije’.
Na de vergadering van het kabinet noemde Erdogan de tegenstanders van Kanal Istanbul de vijanden van Atatürk, stichter van de seculiere republiek. De leider beseft maar al te goed dat hij vaak tegenkanting krijgt van kemalisten in het leger, dus hij probeert de perceptie te creëren aan de kant te staan van de grondlegger van de Turkse staat.
Een van de opgepakte admiraals is Cem Gürdeniz, de ideologische vader van ‘Blauw Vaderland’, een militaire doctrine die de basis vormt voor het Turkse machtsvertoon in de Middellandse Zee.
(tb)
