Vorige week heeft Rusland het mes gezet in zijn gasleveringen aan Europese landen. Twee Scandinavische landen zijn op z’n minst een beetje bezorgd: zij sluiten niet uit dat er tegen het eind van het jaar tekorten zullen zijn.
Eerder vorige week heeft Gazprom zijn gasleveringen aan Duitsland via Nord Stream 1 met 60 procent verminderd, terwijl ook landen als Italië en Oostenrijk ook hebben gemeld dat zij verminderde hoeveelheden ontvangen. Frankrijk zei zelfs helemaal geen gas meer via de pijpleiding binnen te krijgen.
Het lijkt erop dat de Russen, na het stoppen van hun gasleveringen aan Polen, Bulgarije, Denemarken en Nederland, een nieuwe fase zijn ingegaan van hun economische oorlog met ons continent. Begin deze week bonden in deze context twee Scandinavische landen de kat de bel aan: Denemarken en Zweden.
Eerste van drie alarmniveaus
Maandag heeft het Deense energieagentschap een eerste alarmniveau geactiveerd, dat “vroegtijdige waarschuwing” wordt genoemd, meldt Thelocal.dk.
Dit alarm houdt in feite verband met het initiatief van de Europese Unie om de lidstaten de mogelijkheid te bieden dreigende moeilijkheden in de energievoorziening te melden aan de hand van drie oplopende alarmniveaus, waarvan de volgende twee “alarm” en “noodsituatie” zijn. Met dit systeem wil de EU de wederzijdse steun tussen de lidstaten bevorderen. Maar het brengt ook mogelijke rantsoenering met zich mee.
“Dit is een ernstige situatie waarmee wij te maken hebben en zij is nog verergerd door de verminderde aanvoer”, zei de adjunct-directeur van het Deense Energieagentschap, Martin Hansen. “Wij volgen de ontwikkelingen op de gasmarkten op de voet. Wij ontvangen nog steeds gas in Denemarken, en wij hebben plannen klaar om de consumenten te beschermen. Gelukkig zijn wij in Denemarken robuust, want wij hebben veel groene energie.”
Denemarken bereidt zich voor op rantsoenering
Momenteel zijn de gasvoorraden van Denemarken voor ongeveer 75 procent gevuld, “en de laatste dagen is er gas bijgekomen”, aldus het agentschap in een verklaring. Ter herinnering: de EU heeft voor haar lidstaten een gemeenschappelijk streefcijfer vastgesteld om hun voorraden tegen november tot 80 procent op te vullen. Gas is goed voor 18 procent van de energie die elk jaar in het land wordt verbruikt. De binnenlandse productie was goed voor driekwart van het in 2019 verbruikte gas. Wat de invoer betreft, is Rusland een van de belangrijkste leveranciers.
Gezien deze cijfers lijkt Russisch gas niet bepaald van primair belang te zijn voor de Denen. Er ligt echter een rantsoeneringsplan op tafel om ervoor te zorgen dat de bevolking niet bang hoeft te zijn voor de kou van de komende herfst en winter. Zo wordt verwacht dat de grootste gasverbruikende bedrijven uiteindelijk hun bevoorrading (gedeeltelijk of geheel) voor een tijdje zouden kunnen stopzetten.
“De meeste van hen hebben plannen klaar om het gas te vervangen, maar wij zullen nu opnieuw contact met hen opnemen om te zien of de autoriteiten iets kunnen doen om hen te helpen”, zei Hansen.
“We zijn er nog niet, maar we zijn er klaar voor”, zei de Deense minister van Klimaat, Energie en Nutsbedrijven Dan Jørgensen tegen de site DR. Hij zei ook dat hij op twee scenario’s voorbereid was: “Het eerste is dat Rusland de gaskraan naar Europa volledig dichtdraait, het tweede is dat wij er zelf voor kiezen om te zeggen dat wij het niet langer zullen aanvaarden.”
Zweden minder bezorgd
Nog geen 24 uur later gaf ook Zweden een “vroegtijdige waarschuwing” over zijn gasvoorziening.
“Zweden en Denemarken hebben een gemeenschappelijke gasmarkt (…) waardoor de voorzieningssituatie van Denemarken van groot belang is voor die van Zweden”, aldus het Zweedse Energieagentschap in een verklaring. Daarom heeft het Energieagentschap in Zweden besloten rekening te houden met de Deense alarmbel, luidt het.
Het Zweedse agentschap lijkt echter minder bezorgd dan zijn buurland, en zegt dat “de situatie van de gasvoorziening in Zweden solide blijft” en dat de reserves in Zweden “goed gevuld zijn in afwachting van de herfst”.
(lb,kg)
