De Chilenen voeren zondag hun stem uit in de meest verdeelde presidentsverkiezingen sinds het herstel van de democratie in 1990. Een ultrarechts voormalig congreslid vecht met een extreem antimigratie beleid de strijd uit met een linkse politicus die zich achter massale straatprotesten heeft geschaard.

JAK

Aan de rechterzijde heeft Jose Antonio Kast, de 55-jarige zoon van een nazi-officier en vader van negen kinderen, beloofd de criminaliteit hard aan te pakken.

Zijn openhartige taal, zijn extreem-conservatisme over de hele linie en zijn eigenzinnige beleidsideeën, zoals het aanleggen van een gracht om illegale immigratie tegen te gaan, hebben vaak vergelijkingen opgeleverd met de voormalige Amerikaanse president Donald Trump en de Braziliaanse Jair Bolsonaro.

Zijn verzet tegen echtscheiding, abortus en homorechten, evenals zijn ongeloof voor de opwarming van de aarde, stonden in contrast met wat het grootste deel van het land leek te denken. Kast had ook geijverd voor het behoud van de oude, autocratische grondwet en steunde de gratieverlening aan enkele van Pinochets meest flagrante folteraars, moordenaars en andere agenten, die nu lange gevangenisstraffen uitzitten voor hun schendingen van de mensenrechten.

Bovendien bekleedde zijn broer Michael Kast Rist verschillende hoge posten tijdens de regering van het militaire regime van dictator Augusto Pinochet. Een bewind waarin de mensenrechten systematisch werden geschonden. Kast is echter niet bang geweest om te wijzen op zijn bewondering voor Pinochet.

Boric

Aan de linkerzijde heeft de 35-jarige Gabriel Boric, die in 2011 studentenprotesten leidde om verbeteringen in het Chileense onderwijssysteem te eisen, beloofd om het laissez-faire economische model van het land te schrappen en tegelijkertijd de bescherming van het milieu en de rechten van de inheemse bevolking te versterken. In het algemeen betekent hij een belangrijke breuk met de conservatieve tot centristische politiek die de Chileense politiek decennialang heeft gedomineerd.

Een linkse coalitie onder leiding van Boric zou de belastingen op belangrijke industrieën verhogen, de overheidsuitgaven opvoeren om de dienstverlening te herorganiseren, en het particuliere pensioensysteem afschaffen dat de basis heeft gevormd van Chili’s kapitaalmarkten. “Als Chili de bakermat van het neoliberalisme was, zal het ook zijn graf worden”, zei hij op een bijeenkomst in juli.

“Ik stem op Boric omdat hij jong is, omdat het goed is om ruimte te geven aan de nieuwe generaties,” zei Sandra Astorga, 55, een huisvrouw in het centrum van Santiago, tegen Reuters.

Kast voorop in de opiniepeilingen

De verkiezingen komen er na twee jaar van dramatische, soms gewelddadige straatprotesten door Chilenen die een verbetering van de levenskwaliteit eisten. De demonstraties hebben de kandidatuur van Boric, die gedurende een groot deel van de race een comfortabele voorsprong had, een duwtje in de rug gegeven.

Maar de toenemende vermoeidheid onder Chilenen die genoeg hebben van het politieke geweld, gecombineerd met de wijdverspreide perceptie dat de criminaliteit toeneemt, heeft Kast een duwtje in de rug gegeven. “Hij gaat de drugshandelde kop indrukken”, zegt Gloria Reyes Flores, 66 jaar, weduwnaar in de chique wijk Las Condes in Santiago. “Hij gaat ook de immigratie controleren, want er zijn veel immigranten die Chili kwaad willen doen.”

Volgens de meeste opiniepeilingen wint Kast zondag de meeste stemmen met een paar procentpunten, terwijl een mogelijke tweede ronde in december zeer competitief zou zijn.

Er zijn ook nog meer gematigde kandidaten in de race. De centrumrechtse Sebastian Sichel en de centrumlinkse Yasna Provoste staan beide tussen 10 procent en 15 procent, minstens 10 procentpunten achter Kast en Boric. Volgens opiniepeilers is een verrassing echter nog steeds mogelijk, aangezien miljoenen kiezers nog niet hebben beslist.

Wat zou gebeuren bij een tweede ronde

Als een verrassing uitblijft, zullen Kast en Boric in de mogelijke tweede ronde, die voor 19 december gepland is, hun uiterste best moeten doen om de kiezers van Sichel en Provoste terug te winnen.

Als een van de twee leidende kandidaten erin slaagt de 2 miljoen stemmen te halen, zou dat volgens Kenneth Bunker, directeur van politiek adviesbureau Tresquintos, een goede indicatie kunnen zijn dat zij een eventuele tweede ronde kunnen winnen.

De stembussen gaan om 8.00 uur open en sluiten om 18.00 uur. De resultaten worden kort daarna verwacht.