Tegen het einde van dit jaar willen de verschillende ministers van Energie in dit land beslissen over een groot energiepact. Dat moet het kader zijn voor de energiemix in België de komende decennia. En daarin zit dus ook het politiek gevoelige dossier van de kerncentrales. Alle partijen zijn klaar om die centrales nu definitief te sluiten, enkel N-VA lag steeds dwars. Die willen nog twee centrales openhouden, om de energiebevoorrading te verzekeren en de stroomprijs laag te houden. Grote werkgeversorganisatie VBO is daar ook fel voor aan het lobbyen.
Alles draait dus rond de sluiting van de kerncentrales. Maar danst Bart Tommelein nu op het graf van N-VA in het dossier van de kernenergie? Of is de strijd nog steeds niet gestreden? Het was dit weekend in elk geval opvallend hoe de minister van Energie en vice-ministerpresident Tommelein en zijn ‘baas’ de Vlaamse minister-president Bourgeois elkaar in de haren vlogen. De uitspraken langs beide kanten waren niet min, het geeft aan dat de sfeer in de Vlaamse regering weer even onder het vriespunt zit.
Geen meerderheid in de federale kamer om de sluiting terug te draaien
In de federale regering kwam het dossier op tafel, en stemde N-VA ermee in om de centrales te sluiten. “Er is gewoon geen meerderheid om in het parlement de wet op de sluiting van die centrales terug te draaien. Zo simpel is politiek toch ook soms: je moet kunnen tellen”, zo klinkt het droog in de hoogste kringen van de federale regering. Game, set, match, zou men dan denken. Maar Tommelein ging dit weekend in een interview in de Zondag nog eens vol in de aanval tegen z’n coalitiepartner N-VA over de kernuitstap in 2025. “Ik ben stomverbaasd dat de grootste regeringspartij zich zo laat leiden door de grote lobbygroepen. Voor de N-VA weegt de stem van Frankrijk zwaarder dan de sense of urgency. Natuurlijk wil Frankrijk onze kerncentrales langer openhouden. Maar als we daaraan toegeven, kunnen we in een verloren positie terechtkomen. Te weinig mensen, ook collega’s, beseffen dat. Als de transitie niet sneller gaat, wordt ons land een kerkhof vol verouderde systemen. Kernenergie is het verleden.” Bij de N-VA deed die uithaal dubbel pijn: het verwijt dat ze voor de kar van het VBO gespannen worden, een organisatie die allerminst de natuurlijke bondgenoot is, want eerder Belgicistisch. En het verwijt dat ze mee de ‘Franse belangen’ dienen, met name die van Engie, de uitbater van de kerncentrales.
“Je komt misschien sneller in Franse handen dan nu het geval is”
Vlaams minister-president Geert Bourgeois (N-VA) kon moeilijk anders dan reageren. Dat deed hij bij het VTM Nieuws, waar hij zei het “volstrekt oneens te zijn met Tommelein”. “Als je kernenergie te ondoordacht afvoert, zal je misschien sneller in Franse handen terechtkomen dan nu het geval is, omdat je dan misschien kernenergie zal moeten invoeren.” En zeker over de manier waarop Tommelein, een provinciegenoot van Bourgeois, zijn partij aanviel, was de minister-president niet te spreken: “Ik vind dat niet gepast van collega Tommelein, zeker niet als viceminister-president. Het federale gekibbel waarbij vices uithalen naar andere partijen, moeten we niet invoeren in onze regering.”
Een verloren positie
Het blijft onduidelijk in hoeverre de N-VA nog echt wil blijven vechten voor het dossier van de nucleaire energie. Want ze zitten in elk geval in een verloren positie: er zijn naast de Vlaamse regering nog drie regeringen die over de uitstap moeten beslissen. En die zijn zeer duidelijk over wat ze willen. MR en cdH hebben deze zomer een nieuwe Waalse coalitie gemaakt en de Waalse minister van Energie Jean-Luc Crucke (MR) laat een nieuwe wind waaien. Met z’n Vlaamse collega Bart Tommelein (Open Vld) duwde hij deze keer door: de kerncentrales moeten gewoon dicht. En Brussels minister Céline Fremault (cdH) is wel erg ‘groen’, die was altijd al voorstander van een sluiting. De federale minister van Energie, Marie-Christine Marghem (MR) volgt de redenering van haar regering: er is geen meerderheid in het parlement om ze open te houden. Tegen dat clubje van drie liberale ministers, Marghem, Tommelein en Crucke, aangevuld met Fremault kan Bourgeois het onmogelijk halen. De N-VA is dus omsingeld, en dat weet Bourgeois ongetwijfeld ook. Maar de lobbying pro nucleaire energie blijft sterk. Een aantal machtige industrietakken, zeker diegene die in de Antwerpse haven zitten, blijven erop aandringen de centrales niet te sluiten. Het dossier is in de Vlaamse regering nog steeds niet doorgepraat met heel het team. Dat belooft dus nog een pittig gesprekje te worden tussen Tommelein en Bourgeois.
