De Europese Unie heeft afgelopen juni een nieuw openbaar ministerie opgericht, EPPO. Doel: onderzoek doen naar de verduistering van EU-middelen en ervoor zorgen dat de verantwoordelijken worden vervolgd en gestraft. We mogen wel zeggen dat de vangst deze zomer al zeer goed is geweest.

De Europese Unie is het is het beu om bestolen te worden en heeft daarom het Europees Openbaar Ministerie (EPPO) opgericht, op 1 juni is het begonnen met zijn werkzaamheden. Dit orgaan, dat is samengesteld uit officieren van justitie uit elk van de aangesloten landen, stelt zelf een onderzoek in en kan besluiten tot strafvervolging, die in de betrokken landen wordt ingesteld. Om het risico op corruptie tot een minimum te beperken, worden deze uitgevoerd door openbare aanklagers die het vertrouwen genieten van hun nationale autoriteiten en van de EPPO.

Sommige EU-lidstaten hebben besloten het spel niet mee te spelen (onder meer Polen en Hongarije). Anderen proberen de regels te veranderen (onder andere Slowakije en Bulgarije).

Ondanks deze aanloopproblemen is het echter duidelijk dat de machine al goed op gang is. De EPPO heeft zopas enkele merkwaardige cijfers bekendgemaakt, opgetekend in nauwelijks 100 dagen:

• 1700 aangiften van overtredingen zijn geregistreerd
• 300 onderzoeken zijn geopend
• 4,5 miljard euro aan vermeend misbruikte EU-middelen

Wat is het volgende?

Van de honderden ingestelde en nog te starten onderzoeken worden de eerste tenlasteleggingen voor het eind van het jaar verwacht, aldus Euractiv. De eerste rechtszaken, voor nationale rechtbanken, zullen in 2022 beginnen.

Een van de grootste zaken is een vermeende btw-fraude. Het bedrag wordt geraamd op 14 miljoen euro en leidde begin augustus tot gecoördineerde invallen in Duitsland, Nederland, Slowakije, Bulgarije en Hongarije.

Een ander betrof de vermeende niet-betaling van douanerechten door een Italiaans bedrijf dat wolfraamelektroden uitvoerde door de oorsprong ervan te vervalsen.

Tsjechische premier in het oog van de storm

Een andere zaak doet veel stof opwaaien en zou een echt schandaal kunnen veroorzaken als de verdenkingen waar blijken te zijn. Het gaat om niemand minder dan de huidige Tsjechische premier, Andrej Babis.

Babis wordt ervan verdacht 50 miljoen kronen (ongeveer 2 miljoen euro) aan Europese subsidies te hebben gegeven aan een holding, Agrofert, die hij heeft opgericht en waar hij tot 2017 de enige eigenaar van was om een toeristisch complex met de naam Stork’s Nest te bouwen. Dit geld was normaliter alleen bedoeld voor kleine en middelgrote ondernemingen. Opdat Agrofert ervan zou kunnen profiteren, zou een van haar ondernemingen, Farma Capi Hnizdo, de holding hebben verlaten, waardoor zij in aanmerking zou komen voor de subsidie. Vervolgens keerde het terug naar de holding zodra het geld was verkregen.

Babis zou zich ook in een belangenconflictsituatie hebben bevonden, als de uiteindelijke eigenaar van een zakenimperium (Agrofert, alweer) dat Europese middelen ontvangt. De opdrachtgever heeft herhaaldelijk verzekerd dat hij geen wetten heeft overtreden, aangezien hij zijn bedrijfsvermogen in twee trustfondsen heeft ondergebracht.

De Europese Commissie heeft gewaarschuwd dat zij zou kunnen stoppen met het verstrekken van subsidies aan Tsjechië als dit land zijn controle op belangenconflicten en de toekenning van subsidies aan bedrijven uit trustfondsen niet verbetert.

Momenteel blijft Babis alle aantijgingen tegen hem met klem ontkennen.

(am)

Lees ook: Europol: ‘Georganiseerde misdaad in Europa nooit gevaarlijker dan nu’